Wiadomości

Przebieg rozprawy o alimenty

Opublikowany: lis 30, 03:42

Jeżeli osoba zobowiązana do utrzymania drugiej osoby nie chce wykonać tego obowiązku dobrowolnie, należy wnieść sprawę do Wydziału Rodzinnego Nieletnich Sądu Rejonowego właściwego według miejsca zamieszkania uprawnionego lub zobowiązanego. Wnoszący pozew może wybrać swobodnie któryś z tych sądów. Sprawy o alimenty rozpatruje sąd na rozprawie w składzie jednego sędziego. Powód dochodzący roszczeń alimentacyjnych nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych (art. 111 § 1 pkt 2 k.p.c.). Koszty te tymczasowo ponosi za niego Skarb Państwa. Powód może dochodzić w procesie nie tylko już należnych alimentów, ale także alimentów przyszłych (art. 190 k.p.c.) Osobą która jest uprawniona do żądania świadczeń alimentacyjnych jest wyłącznie ta, której potrzeby mają być zaspokojone za pomocą tych świadczeń. W związku z tym w procesie o alimenty wyłącznie ona jest powodem, niezależnie od tego, kto w jej interesie wystąpił z powództwem. Według przyjętego bowiem w kodeksie rozwiązania powodem jest osoba, na rzecz której ma nastąpić rozpoznanie sprawy i urzeczywistnienie prawa. Stąd stronami nie są przedstawiciele ustawowi stron, powołani do ich reprezentowania w postępowaniu, a w szczególności w procesie o alimenty dla dziecka stroną powodową – przykładowo rzecz biorąc – nie jest matka, ale dziecko, matka zaś występuje jako jego przedstawiciel ustawowy. Z mocy prawa uprawniony jest zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych. Zwolnienie to rozciąga się także na postępowanie egzekucyjne.

Termin rozprawy wyznacza przewodniczący. Jednocześnie z wyznaczeniem pierwszej rozprawy zarządza doręczenie pozwu pozwanemu.

Równocześnie z doręczeniem pozwu i wezwania na pierwszą rozprawę poucza się pozwanego o:

1) czynnościach procesowych, które może lub powinien podjąć, jeśli nie uznaje żądania pozwu w całości lub w części, w szczególności o możliwości lub obowiązku wniesienia odpowiedzi na pozew, w tym o obowiązujących w tym zakresie wymaganiach co do terminu i formy, lub przedstawienia swoich wniosków, twierdzeń i dowodów na rozprawie,
2) skutkach niepodjęcia takich czynności, w szczególności o możliwości wydania przez sąd wyroku zaocznego i warunkach jego wykonalności oraz obciążenia pozwanego kosztami postępowania,
3) możliwości ustanowienia przez pozwanego pełnomocnika procesowego i braku obowiązkowego zastępstwa przez adwokata lub radcę prawnego. Powyższe pouczenia są przesyłane pozwanemu razem z pozwem i wezwaniem.

Pozwany może przed pierwszą rozprawą wnieść odpowiedź na pozew. Jest to ta zwane pismo przygotowawcze które w swej treści powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2) oznaczenie rodzaju pisma;
3) osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;
4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5) wymienienie załączników.

Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sporu, pisma zaś dalsze – sygnaturę akt.

A ponadto pismo przygotowawcze powinno zawierać zwięzły opis stanu sprawy, wypowiedz dotyczącą twierdzeń strony przeciwnej i dowodów przez nią powołanych, wreszcie wskazywać dowody, które mają być przedstawione na rozprawie, lub powinny być one do tego pisma załączone np. dokumenty). Brak odpowiedzi na pozew połączony z nieobecnością na rozprawie skutkować może wydaniem wyroku zaocznego.

Przewodniczący, stosownie do okoliczności, wydaje przed rozprawą zarządzenia mające na celu przygotowanie rozprawy. Przykładowo może żądać od państwowej jednostki organizacyjnej lub jednostki organizacyjnej samorządu terytorialnego znajdujących się u nich dowodów (np. od podmiotu dokonującego wypłaty zasiłków alimentacyjnych stosownej dokumentacji), wezwać na rozprawę wskazanych przez stronę świadków, wezwać biegłych

Każda ze stron może w piśmie procesowym żądać przeprowadzenia rozprawy w jej nieobecności. W razie nieobecności strony na rozprawie przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia sprawozdawca przedstawia jej wnioski, twierdzenia i dowody znajdujące się w aktach sprawy np. przytoczone w pozwie, załączniki do pozwu.

Rozprawa odbywa się w ten sposób, że po wywołaniu sprawy polegającym najczęściej na poproszeniu strony do sali rozpraw przez protokolanta strony zajmują miejsca wskazane przez sąd – powód po prawej ręce sędziego, pozwany po stronie przeciwnej. Następnie sprawdzona zostaje obecność. Strony – najpierw powód, a potem pozwany – zgłaszają ustnie swe żądania i wnioski oraz przedstawiają twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mogą ponadto wskazywać podstawy prawne swych żądań i wniosków. Generalnie jest to etap w którym sąd zapoznaje się ze stanowiskiem stron.

Każda ze stron nie tylko ma prawo ale jest obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych. Ponadto rozprawa obejmuje, stosownie do okoliczności, postępowanie dowodowe i roztrząsanie jego wyników.

W toku postępowania dowodowego przeprowadzane są zawnioskowane przez strony dowody. Zasadą jest, iż najpierw przesłuchiwani są świadkowie zgłoszeni przez powoda a dopiero później pozwanego po nich przeprowadza się dowód z opinii biegłych a na końcu już dowód z zeznań stron jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Postępowanie dowodowe ma na celu stwierdzenie czy zaistniał obowiązek alimentacyjny po stronie pozwanego oraz określenie jak wysokie świadczenia alimentacyjne powinny być zasądzone w konkretnym przypadku. Sąd musi zbadać sytuację majątkową i zarobkową zobowiązanego oraz ustalić zakres podstawowych potrzeb życiowych uprawnionego.

Przewodniczący, jeżeli to możliwe, jeszcze przed wszczęciem postępowania dowodowego powinien przez zadawanie pytań stronom ustalić, jakie z istotnych okoliczności sprawy są między nimi sporne, i dążyć do ich wyjaśnienia. W razie uzasadnionej potrzeby może udzielić stronom niezbędnych pouczeń, a stosownie do okoliczności zwraca im uwagę na celowość ustanowienia pełnomocnika procesowego. Pouczenia te udziela sąd fakultatywnie.

W sprawach o alimenty przewodniczący jednak obowiązkowo poucza powoda występującego w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego o roszczeniach wynikających z przytoczonych przez niego faktów.

Jeżeli pozwany uzna powództwo. To znaczy stwierdzi, iż zgadza się z zarzutami pozwu sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć.

Sąd może w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy zarządzić stawienie się stron lub jednej z nich osobiście albo przez pełnomocnika nawet w sytuacji kiedy te wnosiły o rozpatrzenie sprawy bez ich obecności.

Każda ze stron może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.

Pozwany nie może odmówić wdania się w spór co do istoty sprawy, nie może więc zlekceważyć sprawy.

Przewodniczący powinien we właściwej chwili skłaniać strony do pojednania, zwłaszcza na pierwszym posiedzeniu, po wstępnym wyjaśnieniu stanowiska stron. Osnowa ugody zawartej przed sądem powinna być wciągnięta do protokołu rozprawy i stwierdzona podpisami stron. Zawarcie ugody przed sądem możliwe jest również w sprawach o alimenty. Taka ugoda ma moc wyroku sądowego i podlega w razie uchylania się zobowiązanego od jej wykonania egzekucji. Koszty postępowania w sprawie kończącej się ugodą pokrywają po połowie powód i pozwany.

Przewodniczący zamyka rozprawę po przeprowadzeniu dowodów i udzieleniu głosu stronom. Strony po raz ostatni mogą przedstawić swoje stanowisko, odnieść się do argumentów przeciwnika procesowego.

Zawsze jednak sąd może zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo, np. w razie ujawnienie nowego ważnego dla rozstrzygnięcia sprawy dowodu.

Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok.

Skomentuj ten artykuł na forum