Wiadomości

Pojęcie „innego niebezpiecznego przedmiotu” w rozumieniu art. 159 Kodeksu karnego - orzecznictwo

Opublikowany: cze 15, 13:15

Ważnym zwrotem użytym przez ustawodawcę w art. 159 kk. jest „inny podobnie niebezpieczny przedmiot”. Uznaje się, że ustawodawca ma tu na myśli cechy przedmiotu. Mówiąc inny podobnie niebezpieczny przedmiot nie ma na myśli tego, że ten przedmiot może być niebezpieczny, jeżeli się go w określony sposób użyje, ustawodawca odwołuje się w tym przypadku do cech i właściwości danego przedmiotu. I właśnie te właściwości, te cechy mają decydować, że ów przedmiot jest podobnie czy też równie niebezpieczny jak broń palna i nóż – tu wyraźnie zaznacza się zawężenie pola stosowania. I tak nie będzie miał zastosowania art. 159 k.k. w sytuacji, gdy sprawca dusi pokrzywdzonego szalikiem (oczywiście można szalikiem kogoś skutecznie udusić, ale właściwości szalika nie są podobnie niebezpieczne jak właściwości broni palnej czy noża).

Cechami przedmiotu nadającymi mu właściwość bycia niebezpiecznym są, np. tnące, kłujące i ostre powierzchnie. Tak, więc takim przedmiotem z art. 159 kk. może być np. łom, kamień, wszelkiego rodzaju narzędzia ostre, młotek. To będą niewątpliwie podobnie niebezpieczne przedmioty jak chociażby nóż.

Użycie któregokolwiek z tych narzędzi nie musi być skuteczne. Tu wystarczy samo zrealizowanie czynności sprawczej używa, a więc nie musi ono powodować żadnych konkretnych skutków – uszkodzeń ciała. Choć ustawodawca tego wprost nie powiedział wymagane jest w praktyce, żeby użycie tego przedmiotu sprowadzało pewne niebezpieczeństwo dla zdrowia, czy życia.

Orzecznictwo:

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2002 roku, II AKa 115/2002, OSA 2002/11 poz. 81 str. 38

„...Przepis art. 159 kk penalizuje użycie w bójce lub pobiciu człowieka broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu. Z treści przepisu wynika więc, iż ustawodawca, z uwagi na specyficzne właściwości broni palnej i noża przyjmuje, iż ze swej istoty są one niebezpieczne. Użycie w przepisie sformułowania „lub (używa) innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu”, oznacza więc, iż może to być jedynie taki przedmiot, którego niebezpieczeństwo użycia porównać można z niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia człowieka, jakie stwarza użycie broni palnej lub noża. Takich cech niebezpieczeństwa nie posiada elastyczny kawałek gałęzi o średnicy nie przekraczającej 1,5 cm i – jak trafnie podnosi apelacja obrońcy oskarżonego Artura K. – porównanie go przez sąd I instancji do kija baseballowego (Sąd Apelacyjny dokonał oględzin zabezpieczonego kawałka gałęzi) nie znajduje żadnych podstaw….”

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 października 1999 roku II AKa 71/99, Prokuratura i Prawo – dodatek 2001/6 poz. 23

„...Istotna jest właściwość przedmiotu czyniąca go podobnie niebezpiecznym do broni palnej lub noża, a nie sam sposób jego użycia w czasie pobicia….”

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 22 lipca 1999 roku, II AKa 59/99 Krakowskie Zeszyty Sądowe 1999/12 poz. 36

„...Oceniając „niebezpieczność” użytego przez oskarżonego przedmiotu w postaci butelki po piwie, uwzględniając jej wielkość i pojemność (0,5 l), wagę, fizyczne właściwości materii, która ją stanowiła (szkło), łatwość jej „przemiany” w „powierzchnię tnącą”, mogącą wywołać niewątpliwie niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia człowieka skutki – w zetknięciu z jego ciałem – Sąd Apelacyjny uznał ją za „inny podobnie niebezpieczny przedmiot” w rozumieniu art. 159 kk….”

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 2 października 1995 roku, II AKr 204/95

„...ustawowe znamię określone ogólnym pojęciem „posługuje się (...) innym niebezpiecznym narzędziem” obejmuje swoim zakresem również szczucie psem pokrzywdzonego wtedy, gdy w jego wyniku następuje atak psa, którego właściwości eksterierowe (duża, silna budowa) i interierowe (agresja, zajadłość, nieustępliwość) powodują stan realnego zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia ofiary…”

„...Dla ustalenia czy użyty przez sprawcę rozboju (lub osobę z którą wspólnie działa) przedmiot może być uznany za „podobnie niebezpieczny” do broni palnej lub noża, koniecznym będzie uwzględnić właściwości tych ostatnich i skutki, jakie mogą powstać przy typowym użyciu ich przeciwko człowiekowi, by następnie dokonać porównania z właściwościami ocenianego przedmiotu „innego” i wyobrażalnymi skutkami użycia tego przedmiotu przeciwko człowiekowi. Wielość cech wspólnych, możliwości podobnego wykorzystania, jako przedmiotu niebezpiecznego, użycia oraz analogia w zagrożeniu pozwoli uznać dany przedmiot za niebezpieczny w rozumieniu art. 280 § 2 kk. Przedmiotem niebezpiecznym, podobnym do broni palnej, będzie więc np. każde urządzenie zdolne do rażenia na odległość przy pomocy pocisku (w każdej postaci), wyrzucanego w sposób, który nie pozwoli uznać urządzenia za broń palną, jak również urządzenie zdolne do rażenia w sposób „podobny” do broni, a więc np. bezpośrednio przy pomocy materiału wybuchowego lub łatwopalnego, prądu, promienia czy podobnie (np. cieczy).

Za nieodzowne właściwości przedmiotu niebezpiecznego podobnego do noża, należy z kolei uznać takie jak: ostrość, wyrażająca się w zdolności do przecinania lub przebijania, podobny kształt i rozmiar, łatwość zadania zranienia i możliwość spowodowania tym najpoważniejszego skutku. Takim niebezpiecznym przedmiotem, podobnym do noża, w rozumieniu art. 280 § 2 kk, może być śrubokręt. Decydują o tym właśnie cechy tego przedmiotu, który dla celów przestępczych może być wykorzystany zupełnie analogicznie, jak nóż i osiągać podobne właściwości oraz podobną zdolność w stworzeniu zagrożenia dla życia ofiary rabunku. Sposób w jaki śrubokręt może typowo służyć, jako narzędzie do popełnienia przestępstwa, w rękach sprawcy rabunku, wyrażają słowa oskarżonego, który zastraszał pokrzywdzonego „przebiciem go” trzymanym w ręce śrubokrętem. ..”

Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 2 czerwca 1992 roku, II AKr 62/92, OSP 1993/12 poz. 254

„...Ręczny miotacz gazowy, którego skład chemiczny gazu jest tego rodzaju, że użyty wobec człowieka spowodować może poważne obrażenia ciała, ma cechę niebezpieczności….”

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 4 maja 1977 roku, I KR 73/77, OSNKW 1977/7-8 poz. 86

„...obuwie nie jest w zasadzie niebezpiecznym narzędziem, lecz w zależności od swych przedmiotowych właściwości i sposobu użycia może być w określonych sytuacjach uznane za „inne niebezpieczne narzędzie”....”

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna. z dnia 13 maja 1974 roku, V KR 107/74

„...Oskarżony Eugeniusz J. posłużył się w dokonanym przestępstwie tylko własnymi rękami. Sąd Wojewódzki jednak przyjął, że niebezpiecznym narzędziem była w tym wypadku siła rąk oskarżonego. Z poglądem tym zgodzić się nie można. Abstrahując od tego, że oskarżony był raczej słabej konstrukcji fizycznej (166 cm wzrostu, 56 kg wagi), stwierdzić trzeba, że siła rąk nie może być uznana za niebezpieczne narzędzie w rozumieniu art. 210 § 2 kk. Narzędziem jest bowiem urządzenie techniczne, umożliwiające wykonanie jakiejś czynności lub pracy, przyrząd, instrument (patrz W. Doroszewski: Słownik języka polskiego), a także przedmiot (patrz Encyklopedia Powszechna); ręce zaś są narządem, tj. częścią organizmu ludzkiego….”

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 28 listopada 1977 roku, I KR 189/77

„...„Innym niebezpiecznym narzędziem”, ......................... może być każdy przedmiot, którego użycie może spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, któremu sprawca rozboju grozi użyciem natychmiastowego gwałtu na jego osobie lub stosuje gwałt na jego osobie, dla zabrania w celu przywłaszczenia mienia. Zawsze takim niebezpiecznym przedmiotem jest broń palna, użycie której przeciwko człowiekowi grozi jego życiu lub zdrowiu niebezpieczeństwem. Użycie zaś innego przedmiotu, wytworzonego w zupełnie innym celu i w normalnym użyciu nie przedstawiającego żadnego niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia człowieka, może być uznane za posługiwanie się przez sprawcę rozboju niebezpiecznym narzędziem, jeżeli jego użycie w czasie stosowania natychmiastowego gwałtu na osobie może stwarzać niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia tego człowieka….”

Skomentuj ten artykuł na forum