Wiadomości

Nierówny podział majątku dorobkowego małżonków.

Opublikowany: wrz 23, 02:49

Co do zasady istnieje w art. 43§ 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (kro) domniemanie prawne, iż majątek dorobkowy małżonków stanowi ich współwłasność i dzieli się między nimi (w razie podziału) po połowie. Art. 43 § 2 kro wprowadza jednak wyjątek w tym zakresie, stwierdza:

„Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.”.

Wniosek taki (żądanie) powinien być zgłoszony w. piśmie o podział majątku dorobkowego małżonków lub ustnie już w trakcie trwającego postępowania w tym przedmiocie.

Art. 567 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego stwierdza: „W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.”

Wniosek może być zgłoszony jedynie do zakończenia postępowania o podział majątku dorobkowego. Po jego zakończeniu i dokonaniu podziału majątku wspólnego jego złożenie nie będzie możliwe ( ściślej mówiąc nie będzie skuteczne).

Pismo takie powinno wskazywać, jakiego rodzaju okoliczności mają przemawiać za ustaleniem nierównych udziałów czyli jakie są „ważne przyczyny” dokonania zróżnicowania w tym zakresie byłych małżonków a także wskazywać proponowany podział majątku.

Oczywiście sąd nie jest związany takim wnioskiem, może i powinien poczynić własne ustalenia i na ich podstawie orzec o dziale. Jeśli postępowanie dowodowe wykaże stan faktyczny inny niż podany we wniosku i jego uzasadnieniu sąd może orzec inaczej niż żąda wnoszący pismo.

Żądanie ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym nie ulega przedawnieniu.

Przewidziana w kodeksie możliwości nierównego podziału nie oznacza jednak dowolności w tym zakresie. Przeważnie jest bowiem tak, że któreś z małżonków zarabia więcej, czy też wkłada więcej pracy w powstanie majątku dorobkowego. W tej sytuacji podział taki byłby regułą. Ustawodawca poprzez sformułowania użyte w opisywanym przepisie wskazuje nam jednak, iż podział taki powinien być dokonywany w sytuacjach zupełnie wyjątkowych.

Na pewno opisywana zasada będzie miała zastosowanie (“ważne powody”) w sytuacji gdy:

• tylko jeden z małżonków pracuje, łoży na utrzymanie dzieci, wychowuje je, prowadzi sprawy życiowe rodziny przy zupełnie biernej postawie drugiego z małżonków. W takich przypadkach jest możliwe nawet przyznanie majątku dorobkowego w całości jednemu małżonkowi.
• oboje małżonkowie pracują ale zarobki jednego z nich w ogóle nie przyczyniają się do pomnażania majątku wspólnego np. są przeznaczane na powiększanie majątku odrębnego tego małżonka czy też przekazywane na potrzeby osób spoza rodziny a ponadto małżonek ten nie zajmuje się domem i wychowaniem dzieci.
• gdy co prawda oboje małżonkowie pracują ale dysproporcje w ich dochodach są tak duże, że ich zestawienie prowadzi do nie budzącego wątpliwości wniosku, iż majątek wspólnym powstał w znacznej części z dochodów jednego z nich.

Nie będziemy stosować tego przepisu w sytuacji kiedy:

• oboje małżonkowie pracują choćby nawet występowała znaczna (nie rażąca jak w przykładzie powyżej) dysproporcja w zarobkach.
• nabycia majątku np. w związku z darowizną i spadkiem który wchodzi do majątku wspólnego. Sam przepis mówi „o przyczynianiu się” wymaga to pewnej aktywności małżonka. W opisywanych przypadkach naszym zdaniem nie ma mowy o większym przyczynieniu się jednej ze stron.
• co prawda tylko jeden z małżonków pracuje lecz drugi choć nie pracuje to zajmuje się domem, wychowaniem dzieci.
• na pewno nawet przy wykazaniu okoliczności, iż jeden ze współmałżonków bardziej przyczynił się do powstania majątku wspólnego wniosek nie zostanie uwzględniony jeśli okaże się, iż brak aktywności drugiego z małżonków wynikał, np. z choroby czy niepełnosprawności czyli zdarzeń od niego niezależnych, losowych.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 listopada 1973 r., sygnatura III CRN 227/73, OSNCP 1974/11 poz. 189: „Artykuł 43 § 2 kro może mieć zastosowanie nie w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz tylko w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych.”. Nierówny podział majątku dorobkowego powinien dotyczyć więc sytuacji ewidentnych.

Skomentuj ten artykuł na forum