Wiadomości

Właściwość sądu w postępownaiu karnym - ogólnie

Opublikowany: lut 24, 11:36

Właściwość sądu ma kapitalne znaczenie procesowe. Naruszenie właściwości w sądzie rodzi skutki procesowe, ponieważ istnieje możliwość wniesienia zażalenia na właściwość sądu.

Właściwość (organu procesowego, w szczególności sądu) jest to uprawnienie, a zarazem obowiązek organu procesowego (przede wszystkim sądu) do dokonania określonej czynności lub zespołu czynności.

Instytucja właściwości organu procesowego wywodzi się z prostego zjawiska, a mianowicie z podziału pracy. Sprowadza się to do tego, żeby organy procesowe wzajemnie sobie nie przeszkadzały realizując swoje ustawowe zadania, z tym że w sądzie ta instytucja właściwości ma bardzo istotne znaczenie procesowe. Jest to znaczenie gwarancyjne, albowiem chodzi o to, żeby każdy wiedział w jakim sądzie ma poszukiwać sprawiedliwości, aby zrealizować swoje konstytucyjne prawo do sądu.

Właściwość sądu ma dlatego ważne znaczenie procesowe, ponieważ jej naruszenie może szkodzić stronie i może stanowić podstawę skargi odwoławczej w szczególności zażalenia na właściwość.

Właściwość dzielimy na właściwość przedmiotową, na którą składają się dwie właściwości – rzeczowa i funkcjonalna – i właściwość miejscową.

Właściwość rzeczowa jest to uprawnienie sądu do całkowitego załatwienia sprawy w I instancji w sądzie rejonowym czy to w sądzie okręgowym.

Właściwość funkcjonalna jest to uprawnienie organu procesowego – w tym wypadku sądu – do wykonania tylko określonej czynności bądź zespołu czynności, ale czynności nie polegającej na całkowitym załatwieniu sprawy w I instancji.

Właściwość funkcjonalna to jakby odmiana właściwości rzeczowej, dlatego też do właściwości funkcjonalnej stosuje się odpowiednio przepisy i zasady dotyczące właściwości rzeczowej.

Właściwość miejscowa jest przeciwieństwem właściwości przedmiotowej. Jest to uprawnienie, a zarazem i obowiązek sądu do załatwienia spraw z określonego terenu.

Właściwość sądu jest umieszczona w kilku przepisach.

Fundamentalny jest przepis art. 24 § 1 kpk. Zawiera on bowiem w sobie zasadę generalnej właściwości rzeczowej sądu rejonowego. Oznacza to, że fundamentem naszej procedury są sądy rejonowe. Do nich należą wszystkie sprawy, chyba że jakiś przepis szczególny przewiduje sąd innego rzędu. Wyjątkiem od tej zasady jest przepis przewidziany w art. 25 § 1 pkt 1-3 kpk. Przepis ten przewiduje w niektórych kategoriach spraw właściwość sądu okręgowego.

Art. 25 § 2 kpk, art. 26 § 2 kpk, art. 26 kpk, art. 27 kpk regulują problematykę właściwości funkcjonalnej wszystkich sądów, łącznie z Sądem Najwyższym. Jest to właściwość do rozpoznania środków odwoławczych oraz rozstrzygnięcie innych spraw przekazanych przez ustawę, np. wznowienie postępowania, rozpoznanie kasacji.

Art. 31 kpk i art. 32 kpk dotyczą problemu właściwości miejscowej.

Łączność spraw

Tu należy nawiązać do art. 33 kpk i art. 34 kpk. Znamy łączność spraw:

• przedmiotową,
• podmiotową,
• mieszaną.

Łączność podmiotowa ma miejsce wtedy gdy jeden podmiot spaja nam jakby wiele czynów. Jeden sprawca odpowiada za wiele czynów.
Łączność przedmiotowa ma miejsce kiedy kilka podmiotów spajanych jest jednym czynem.
Łączność mieszana ma miejsce jeżeli dwie w/w. zasady wzajemnie przeplatają się.

Co to jest właściwość sądu z delegacji ?

Kwestię właściwości sądu z delegacji reguluje art. 36 kpk.

Prokurator wnosi akt oskarżenia do sądu. Sąd stwierdza, że większość osób podlegających wezwaniu na rozprawę zamieszkuje z dala od tego sądu, który byłby właściwy miejscowo i rzeczowo do rozpoznania sprawy. Ludzie ci maja bliżej do innego sądu. Sąd ten więc robi to, że po myśli art. 36 kpk przekazuje sądowi nadrzędnemu prośbę o zmianę właściwości. Przemawiają za tym względy ekonomiki procesowej.

Przy właściwości z delegacji istnieje problem jak liczyć tę większość osób. Liczy się wszystkie osoby, a nie tylko te, co do których prokurator złożył wniosek o ich wezwanie na rozprawę. Liczą się oskarżeni, obrońcy, pełnomocnicy stron, oskarżyciele posiłkowi, powodowie cywilni. Liczy się miejsce zamieszkania tych wszystkich osób, a nawet liczy się nawet miejsce zamieszkania świadków tych we wniosku o nie wzywanie ich na rozprawę tylko odczytanie, dlatego, że o ich nie wzywanie wnosi prokurator potencjalnie, no bo jeśli sąd tego wniosku nie uwzględni i wezwie zgodnie z zasadą bezpośredniości to wyjdzie problem miejsca zamieszkania.

Spór między sądami powszechnym a wojskowym

Kwestie dotyczące sporu między właściwością sądu powszechnego a wojskowego reguluje art. 38 kpk. Niektórzy odczytując ten artykuł uważają, ze sądy wojskowe uzyskały jakąś szczególna przewagę nad sądami powszechnymi, bo z tego przepisu wynika, że sąd powszechny jest związany przekazaniem sprawy przez sąd wojskowy. Otóż nie ! Art. 38 kpk nie zawiera szczególnej reguły nadającej jakieś szczególne uprawnienia sądowi wojskowemu. Po prostu przepis art. 38 kpk jest wyrazem pewnej reguły ustrojowej obowiązującej w naszej procedurze, a mianowicie, ze zasadą są sądy powszechne a wyjątkami są sądy wojskowe. No więc jeśli jest spór między sądem powszechnym a sądem wojskowym to przesądzamy sprawy zgodnie z zasadą, czyli sprawa „idzie” za zasadą a nie za wyjątkiem, czyli właściwym będzie sąd powszechny.

Skomentuj ten artykuł na forum