Wiadomości

Ruszyły sejmowe prace nad nowelizacjami ustaw dotyczących nauki

Opublikowany: lut 21, 10:06

Lepsze przygotowanie studentów i absolwentów do wyzwań rynku pracy, wsparcie uczelni w okresie niżu demograficznego oraz priorytet finansowy dla infrastruktury badawczej o strategicznym znaczeniu dla rozwoju Polski – to tylko niektóre z rozwiązań zawartych w projekcie nowelizacji ustawy o zasadach finansowania nauki oraz Prawa o szkolnictwie wyższym. Dziś na posiedzeniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży odbyło się pierwsze czytanie obu nowelizacji. Projekty trafiły następnie do podkomisji.

Wśród najważniejszych celów nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym znalazło się m.in. lepsze przygotowanie studentów i absolwentów do wyzwań rynku pracy. Przepisy nowelizacji, wzmacniające szanse studentów i absolwentów na rynku pracy przewidują m.in. obowiązkowe 3-miesięczne praktyki na studiach o profilu praktycznym. Wprowadzony zostanie też ogólnopolski system monitorowania losów zawodowych absolwentów – realizowany przez MNiSW w oparciu o dane z ZUS. Pozwoli on pozyskać rzetelne, przekrojowe dane o tym, jak absolwenci radzą sobie na rynku pracy po opuszczeniu uczelni.

Nowelizacja ma na celu również stworzenie możliwości uznawania kwalifikacji uzyskanych poza systemem szkolnictwa wyższego – na kursach, szkoleniach, w pracy zawodowej, wolontariacie. Jest to rozwiązanie atrakcyjne dla osób, które chcą się przekwalifikować lub zdobyć zupełnie nowe umiejętności, chcą ukończyć przerwane w przeszłości studia albo podjąć je po latach aktywności zawodowej. Uczelnie będą potwierdzały ich wiedzę i umiejętności nie na podstawie zaświadczeń czy dokumentów, ale konkretnej wiedzy i umiejętności, sprawdzonych przez ekspertów.

– Zwiększamy możliwość wejścia dojrzałych osób w obieg uczelni. Będą mogli bazując na swoich doświadczeniach pogłębiać wiedzę i w ten sposób stać się atrakcyjniejsi dla pracodawców – podkreśliła na posiedzeniu komisji prof. Lena Kolarska-Bobińska.

Nowe przepisy przewidują też wzmocnienie praw studentów i doktorantów. W nowelizacji znalazły się rozwiązania zgłoszone przez organizacje studenckie – zwłaszcza Parlament Studentów RP. MNiSW zamierza m.in. wprowadzić maksymalny termin na zawarcie umowy pomiędzy uczelnią a studentem – po wydaniu decyzji o przyjęciu na studia i nie później niż 30 dni po rozpoczęciu zajęć. Uniemożliwione zostanie też wprowadzenie w trakcie studiów dodatkowych opłat, które nie były przewidziane w umowie. Uczelnia będzie musiała także opublikować na swojej stronie internetowej zasady pobierania opłat od studentów oraz wzór zawieranej z nimi umowy.

Stworzone zostaną też możliwości prawne, by doktoranci PAN i instytutów badawczych otrzymywali stypendia dla najlepszych – np. stypendia prezesa PAN lub stypendia ministra, nadzorującego instytut. Doktoranci odbywający studia doktoranckie poza uczelnią zyskają zaś prawo do ubiegania się o kredyty i pożyczki studenckie.

Nowelizacja wprowadza także silniejsze rozróżnienie uczelni akademickich i zawodowych. Resort proponuje, by jednostki, które nie posiadają uprawnień do nadawania stopni naukowych mogły prowadzić wyłącznie studia o profilu praktycznym. Jednostki z uprawnieniami będą prowadzić studia i o profilu praktycznym, i ogólnoakademickim.

Nowe przepisy służyć będą także skuteczniejszej walce z plagiatami prac dyplomowych i naukowych oraz sprawniejszemu postępowaniu dyscyplinarnemu, wobec wykładowców naruszających prawo.

W ustawie przewiduje się m.in. stworzenie „listy ostrzeżeń” czyli zestawienia ilustrującego rozmaite nieprawidłowości w uczelniach. Będzie ona częścią przygotowywanego portalu, pokazującego w transparentny sposób kondycję wszystkich szkół wyższych.

W projekcie nowelizacji prawa o szkolnictwie wyższym znalazły się także przepisy, wspierające innowacyjność. Naukowcy uzyskają pełne prawa majątkowe do wynalazków, co motywować będzie do większej aktywności w obszarze komercjalizacji i wdrożeń.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw

Zaproponowane zmiany w ustawie o zasadach finansowania nauki ułatwią wspieranie strategicznej infrastruktury badawczej oraz wzmocnią aktywność Polaków w Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Nowelizacja umożliwi też kierowanie większego strumienia pieniędzy do najlepszych jednostek naukowych (z kategorią A i A+). W projekcie znalazła się też wyczekiwana przez środowisko młodych badaczy definicja naukowca rozpoczynającego karierę naukową.

System POLON zostanie poszerzony o dane o systemie nauki. Uwzględnione zostaną w nim informacje o osiągnięciach naukowych jednostek, innowacyjnych, wdrożeniowych. Dostęp do większości z nich będzie otwarty i powszechny.

– Jeśli Polska ma być krajem innowacyjnym, naukowcy muszą wiedzieć czym zajmują się inni badacze. Muszą się wzajemnie dopingować – stwierdziła prof. Lena Kolarska-Bobińska.

Rozszerzona zostanie też definicja działalności upowszechniającej naukę o takie znaczenia jak upowszechnianie, promocja i popularyzacja dokonań naukowych w skali krajowej i międzynarodowej, finansowanie zasobów ważnych dla nauki i jej dziedzictwa. Nowelizacja umożliwi też finansowanie wkładu własnego, który pozwala na włączenie się polskich naukowców w duże, międzynarodowe projekty badawcze oraz wspieranie działań związanych z wykorzystaniem strategicznej infrastruktury badawczej zlokalizowanej poza Polską – na potrzeby znaczących projektów naukowych polskich uczonych i zespołów naukowych.

W ustawie zapisano też podstawowe kryteria, uwzględniane przy przyznawaniu środków na naukę (szczegółowe zostaną zawarte w rozporządzeniu). Przy finansowaniu dużej i strategicznej infrastruktury badawczej ważne będą: kategoria naukowa jednostki, umieszczenie na Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej, posiadany program badań naukowych i prac rozwojowych, znaczenie inwestycji dla celów polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa.

Ustawa o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw

Źródło: www.nauka.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum