Wiadomości

Emerytury i renta z Macedonii

Opublikowany: paź 3, 08:49

Od dnia 1.07.2007 r. obowiązuje Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Macedonii o zabezpieczeniu społecznym, podpisana w Warszawie w dniu 6.04.2006 r. (Dz. U. z 2007 r. nr 229 poz. 1686), zwana dalej „Umową”. Tekst Umowy dostępny jest w serwisie internetowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Zastąpiła ona dotychczas obowiązującą w stosunkach polsko-macedońskich Umowę między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii o ubezpieczeniu społecznym, podpisaną w Warszawie dnia 16.01.1958 r.

Umowa reguluje ustalanie uprawnień, obliczanie wysokości oraz wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do:

* osób zamieszkałych w Macedonii posiadających okresy ubezpieczenia w Polsce * osób posiadających łączone okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce i okresy ubezpieczenia przebyte zgodnie z ustawodawstwem macedońskim, niezależnie od miejsca zamieszkania tych osób – w Polsce, w Macedonii, albo w państwie „trzecim”, * a także osób pozostałych przy życiu po śmierci ww. ubezpieczonych.

Okresami ubezpieczenia przebytymi zgodnie z ustawodawstwem macedońskim są okresy ubezpieczenia w Republice Macedonii, a także okresy ubezpieczenia w Jugosławii przed jej rozpadem, o ile zostały potwierdzone przez macedońską instytucję ubezpieczeniową, zgodnie z ustawodawstwem macedońskim.
Świadczenia emerytalno-rentowe z Macedonii mogą więc uzyskać nie tylko osoby, które były ubezpieczone (pracowały) w tym kraju po uzyskaniu odrębnej państwowości, ale również osoby posiadające okresy ubezpieczenia w byłej Jugosławii, jeśli na podstawie przepisów macedońskich, za okresy te odpowiada Strona Macedońska.
Do góry
Osoby objęte postanowieniami Umowy

Nowa Umowa dotyczy uprawnień osób, które podlegają lub podlegały ubezpieczeniom społecznym w jednym lub obu państwach (Polsce i Macedonii), jak również osób wywodzących od nich swoje prawa, np. członków rodziny.
Umowa obejmuje swymi postanowieniami, w szczególności:

* osoby, które są lub były ubezpieczone z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek w obu państwach (Polsce i Macedonii), bez względu na miejsce zamieszkania takich osób (osoby zamieszkałe w Polsce, w Macedonii lub poza terytorium tych państw, np. w Albanii), * osoby, które są lub były ubezpieczone w jednym z tych państw, a zamieszkują w drugim (np. osoba, która pracowała w Polsce, a obecnie mieszka w Macedonii), * osoby pozostałe przy życiu po śmierci ww. ubezpieczonych (m.in. członkowie rodziny ubiegający się o rentę rodzinną po osobie, która pracowała w Polsce i w Macedonii).

Do góry
Rodzaje polskich świadczeń pieniężnych realizowanych z zastosowaniem Umowy

Umowa dotyczy świadczeń z ubezpieczeń społecznych w ramach:

* powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, administrowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS); * systemu ubezpieczenia społecznego rolników, administrowanego przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS).

Umowa dotyczy następujących rodzajów świadczeń pieniężnych z ZUS:

* świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa, w tym zasiłków: chorobowego i macierzyńskiego, * świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia emerytalnego i rentowych, w tym emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy oraz rent rodzinnych wraz z dodatkami, a także zasiłków pogrzebowych, * świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w tym rent z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Umowa nie obejmuje swymi postanowieniami:

* zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Biura Ochrony Rządu, żołnierzy zawodowych, * uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku, * świadczeń z pomocy społecznej, * rent socjalnych, * świadczeń przedemerytalnych, * świadczeń na rzecz ofiar wojny i jej skutków, w tym rent inwalidów wojennych i wojskowych, * emerytur pomostowych.

Do góry
Podstawowe zasady, na których opiera się Umowa

W zakresie świadczeń emerytalno-rentowych Umowa stoi na gruncie następujących zasad koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego:

Równe traktowanie

Osoby objęte postanowieniami Umowy, mające miejsce zamieszkania na terytorium jednego z państw – Stron Umowy (Polski albo Macedonii), podlegają obowiązkom i korzystają z praw wynikających z przepisów prawnych obowiązujących z tym państwie na tych samych warunkach co obywatele tego państwa.
Wynika z tego, w szczególności, że obywatele polscy, którzy z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych zgodnie z ustawodawstwem macedońskim ubiegają się w tym kraju o emeryturę lub rentę, powinni być traktowani przez macedońską instytucję ubezpieczeniową rozpatrującą wniosek emerytalno-rentowy na równi z obywatelami macedońskimi.

Sumowanie okresów ubezpieczenia przebytych w obu państwach

W przypadku, gdy jest to konieczne dla nabycia, zachowania lub przywrócenia prawa do emerytury lub renty w Polsce lub w Macedonii, sumuje się okresy ubezpieczenia przebyte w obu państwach, o ile okresy te się nie pokrywają.
W przypadku osoby ubiegającej się o emeryturę z ZUS, przy ustalaniu prawa i obliczaniu wysokości tego świadczenia ZUS uwzględni, oprócz okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce, również okresy ubezpieczenia przebyte przez tę osobę zgodnie z ustawodawstwem macedońskim, jeśli uwzględnienie tych okresów zagranicznych umożliwi przyznanie prawa do emerytury, bądź umożliwi ustalenie kwoty tego świadczenia w wyższej wysokości.

Zachowanie praw nabytych do świadczeń

Świadczenia pieniężne nabyte zgodnie z przepisami jednego państwa nie mogą ulec zmniejszeniu, wstrzymaniu, zmianie, zawieszeniu lub uchyleniu z tego powodu, że osoba uprawniona do tych świadczeń mieszka na terytorium drugiego państwa.
Prawo do emerytury lub renty z ZUS nie może więc zostać np. zawieszone z tego powodu, że świadczeniobiorca mieszka w Macedonii. Na wniosek tej osoby ZUS będzie przekazywał jej to świadczenie do Macedonii.
Zasad tych nie stosuje się, w myśl wyraźnych zastrzeżeń Umowy, m.in. do świadczeń przyznawanych na podstawie polskich przepisów prawnych w szczególnym trybie lub w drodze wyjątku.
Do góry
Ustalanie emerytur i rent z zastosowaniem Umowy

W odniesieniu do osób posiadających okresy ubezpieczenia w Polsce i Macedonii, emerytury i renty ustalane są w każdym z tych państw na podstawie przepisów krajowych obowiązujących w danym państwie, z modyfikacjami wynikającymi z postanowień Umowy.

Zgodnie z Umową nie ma przeszkód, aby osoba posiadająca okresy ubezpieczenia polskie i macedońskie uzyskała uprawnienia do emerytury lub renty w każdym z tych państw równocześnie, o ile spełni warunki nabycia uprawnień przewidziane w przepisach wewnętrznych tych państw.

Dla spełnienia tych warunków pomocne mogą być regulacje zawarte w Umowie, przede wszystkim zasada sumowania okresów ubezpieczenia przebytych w obu państwach.

Jeśli okres ubezpieczenia (pracy) danej osoby w Polsce jest niewystarczający do nabycia przez nią prawa do emerytury lub renty z ZUS, uwzględnione zostaną także jej okresy ubezpieczenia (pracy) przebyte zgodnie z ustawodawstwem macedońskim.

Przykład:

Wniosek o emeryturę z ZUS złożył mężczyzna ur. w 1940 r. posiadający:

* okresy ubezpieczenia w Polsce wynoszące 18 lat, * okresy ubezpieczenia w Macedonii wynoszące 7 lat.

Okresy ubezpieczenia w Polsce (18 lat) nie są wystarczające do nabycia prawa do polskiej emerytury, ponieważ zainteresowany powinien udowodnić okresy składkowe i nieskładkowe w Polsce w wymiarze co najmniej 25 lat (a do emerytury przy obniżonym stażu – co najmniej 20 lat).

Uwzględnienie okresów ubezpieczenia w Macedonii pozwoli spełnić warunek wymaganego stażu emerytalnego do nabycia emerytury w Polsce, ponieważ łączny okres ubezpieczenia w Polsce i Macedonii wynosi 25 lat.

Instytucja macedońska postąpi w analogiczny sposób, tzn. ustali prawo do emerytury na podstawie przepisów macedońskich, z uwzględnieniem, o ile to konieczne, okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce.

Przykład:

Wniosek o rentę rodzinną z ZUS złożyła wdowa po zmarłym pracowniku, który w chwili śmierci (w wieku 58 lat) posiadał:

* okresy ubezpieczenia w Macedonii i w b. Jugosławii uznane za macedońskie przez macedońską instytucję ubezpieczeniową, wynoszące 21 lat, * okresy ubezpieczenia w Polsce wynoszące 4 lata.

Okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce przez pracownika, z tytułu śmierci którego ustalana jest renta rodzinna, nie pozwalają wdowie nabyć prawa do renty rodzinnej z ZUS.

W związku z tym, należy zsumować przebyte przez tego pracownika okresy ubezpieczenia polskie i macedońskie, co umożliwi zainteresowanej wdowie uzyskanie prawa do wnioskowanego świadczenia z ZUS.

Emerytura lub renta ustalona przez ZUS z uwzględnieniem łącznych okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i Macedonii obliczana jest w wysokości częściowej.

ZUS oblicza wysokość takiego świadczenia dwuetapowo:

1) najpierw ZUS oblicza teoretyczną kwotę polskiego świadczenia, jaka przysługiwałaby osobie zainteresowanej, gdyby wszystkie okresy ubezpieczenia zostały przez nią przebyte w Polsce (przy czym podstawa wymiaru świadczenia ustalana jest wyłącznie w oparciu o polskie okresy ubezpieczenia),

2) następnie, na podstawie teoretycznej wysokości polskiego świadczenia, ZUS oblicza rzeczywistą kwotę polskiego świadczenia, proporcjonalnie do długości okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce do całkowitej długości okresów ubezpieczenia polskich i macedońskich (tzw. świadczenie częściowe).

Tak obliczona rzeczywista (częściowa) kwota świadczenia stanowi kwotę emerytury lub renty należną osobie zainteresowanej.

Przykład:

Wniosek o emeryturę z ZUS złożyła kobieta ur. w 1942 r., posiadająca okresy ubezpieczenia:

* w Polsce – wynoszące 11 lat * w Macedonii – wynoszące 9 lat.

W związku z tym, że jej okres ubezpieczenia w Polsce jest niewystarczający do nabycia prawa do emerytury, konieczne jest zsumowanie jej polskich i macedońskich okresów ubezpieczenia:

11 lat + 9 lat = 20 lata. Po uwzględnieniu macedońskich okresów ubezpieczenia, zainteresowana nabywa prawo do polskiej emerytury (posiada okresy ubezpieczenia wynoszące łącznie 20 lat).

W takim przypadku zainteresowanej przysługuje emerytura częściowa. ZUS obliczy ją dwuetapowo:

* najpierw ZUS obliczy teoretyczną kwotę emerytury, jaka przysługiwałaby zainteresowanej w Polsce, gdyby przez cały 20-letni okres ubezpieczenia była ubezpieczona w Polsce, * następnie, na podstawie teoretycznej kwoty emerytury, ZUS obliczy rzeczywistą kwotę emerytury, proporcjonalnie do okresów ubezpieczenia przebytych przez zainteresowaną w Polsce (11 lat) do sumy polskich i macedońskich okresów ubezpieczenia (20 lata), czyli w proporcji 11/20;

Przyjmując, że teoretyczna kwota emerytury ustalonej dla zainteresowanej za 20 lat wyniosłaby 1500 zł, kwota rzeczywista (częściowa) emerytury wyniosłaby: 1500 zł x11 lat/20 lat = 825 zł.

Zainteresowanej zostanie ustalona polska emerytura częściowa w wysokości 825 zł.

W omawianym przypadku również instytucja macedońska obowiązana jest do ustalenia emerytury zgodnie z przepisami Macedonii. Jeśli zainteresowana spełni warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury macedońskiej, będzie mogła pobierać dwie emerytury: z Polski i z Macedonii.

Zgodnie z Umową, w przypadku gdy osoba ubiegająca się o emeryturę lub rentę posiada w Polsce okresy ubezpieczenia wystarczające do nabycia prawa do emerytury lub renty z ZUS bez konieczności uwzględniania okresów ubezpieczenia przebytych zgodnie z ustawodawstwem macedońskim, wówczas ZUS ustala jej prawo do świadczenia i oblicza jego wysokość tylko na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce, chyba że wysokość emerytury lub renty ustalonej z tytułu łączonych okresów ubezpieczenia polskich i macedońskich byłaby dla tej osoby korzystniejsza.

Przykład:

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy z ZUS złożyła kobieta ur. w 1948 r., posiadająca okresy ubezpieczenia:

* w Macedonii – wynoszące 6 lat, * w Polsce – wynoszące 22 lata.

W toku postępowania ZUS stwierdził, że okresy ubezpieczenia w Polsce są wystarczające do nabycia przez zainteresowaną prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ZUS, a więc nie ma potrzeby sumowania polskich i macedońskich okresów ubezpieczenia.

ZUS obliczy w tym przypadku wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie 22-letniego okresu ubezpieczenia w Polsce – w pełnej wysokości, wynikającej z polskich przepisów emerytalno-rentowych (renta krajowa). Do obliczenia wysokości renty ZUS nie będzie uwzględniał w tej sytuacji macedońskich okresów ubezpieczenia.

ZUS sprawdzi jednak, czy dla zainteresowanej nie byłaby korzystniejsza renta ustalona z tytułu łączonych okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w Macedonii – wynoszących łącznie 28 lat – w wysokości częściowej (tj. w wysokości stanowiącej 22/28 teoretycznej kwoty renty przysługującej w Polsce za 28 lat ubezpieczenia). Jeżeli tak ustalona kwota renty częściowej byłaby korzystniejsza od kwoty renty ustalonej na podstawie tylko polskich okresów ubezpieczenia (renty krajowej), wówczas ZUS przyzna i będzie wypłacać zainteresowanej rentę z tytułu niezdolności do pracy obliczoną w wysokości częściowej na podstawie łączonych okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w Macedonii.

Ustalanie świadczeń za zsumowane okresy w sposób proporcjonalny dotyczy także ustalania tzw. emerytury mieszanej, obliczanej niektórym osobom urodzonym po 31.12.1948 r., które powszechny wiek emerytalny bądź obniżony wiek emerytalny osiągną w latach 2009-2013.

Zgodnie z polskimi przepisami, emerytury te obliczane są jako suma:

* części stanowiącej odpowiedni dla danego roku kalendarzowego procent emerytury ustalanej na zasadach dotychczasowych na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej (w oparciu o kwotę bazową, podstawę wymiaru świadczenia i długość okresów składkowych i nieskładkowych), * części stanowiącej odpowiedni dla danego roku kalendarzowego procent emerytury ustalanej na nowych zasadach na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej (w oparciu o środki zewidencjonowane na koncie emerytalnym w ZUS).

Emerytura liczona jest w sposób mieszany:

* osobom urodzonym po 31.12.1948 r., które powszechny wiek emerytalny osiągają w latach 2009-2013, * osobom urodzonym po 31.12.1948 r., którym przysługuje emerytura w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

jeżeli osoba taka nie pobrała emerytury na podstawie przepisów art. 46 lub 50 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego (albo wystąpiła z OFE).

Przy ustalaniu emerytury mieszanej zasada uwzględniania okresów macedońskich i wyliczenia proporcjonalnego znajduje zastosowanie jedynie przy obliczaniu odpowiedniej dla roku części emerytury ustalanej na zasadach dotychczasowych, czyli emerytury uzależnionej od długości okresów składkowych i nieskładkowych, obliczanej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej. Macedońskich okresów ubezpieczenia nie uwzględnia się natomiast przy obliczaniu części stanowiącej odpowiedni dla danego roku kalendarzowego procent emerytury ustalanej na nowych zasadach, zgodnie z postanowieniami art. 26 ustawy emerytalnej, czyli w oparciu o środki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego w ZUS.
Do góry
Uwzględnianie okresów ubezpieczenia krótszych niż jeden rok

Zgodnie z Umową w przypadku, gdy okres ubezpieczenia przebyty przez osobę zainteresowaną w jednym państwie jest krótszy niż jeden rok i okres ten nie uprawnia do emerytury lub renty na podstawie wewnętrznych przepisów tego państwa, wówczas instytucja ubezpieczeniowa drugiego państwa uwzględnia ten okres przy ustalaniu świadczenia emerytalno-rentowego.

Przykład:

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy złożył mężczyzna ur. w 1950 r., posiadający okresy ubezpieczenia:

* w Macedonii – wynoszące 8 miesięcy (z tytułu których nie przysługują świadczenia emerytalno-rentowe na podstawie przepisów macedońskich), * w Polsce – wynoszące 15 lat.

W takim przypadku ZUS, przy obliczaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy, obowiązany jest uwzględnić 8-miesięczny okres ubezpieczenia w Macedonii, za który nie przysługuje świadczenie macedońskie i ustalić polską rentę na podstawie łącznych okresów ubezpieczenia polskich i macedońskich, wynoszących 15 lat i 8 miesięcy, bez dokonywania obliczenia kwoty tego świadczenia w wysokości częściowej.
Zainteresowanemu przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy ustalona na podstawie okresów ubezpieczenia wynoszących łącznie 15 lat i 8 miesięcy.
Do góry
Przeprowadzanie badań lekarskich osób zamieszkałych na terytorium drugiego państwa dla celów ustalenia uprawnień do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy

Umowa przewiduje możliwość wykonywania przez instytucję ubezpieczeń społecznych jednego państwa – Strony Umowy dla potrzeb instytucji ubezpieczeniowej drugiego państwa badań lekarskich osób mających miejsce zamieszkania (pobytu) na terytorium tego drugiego państwa. Badania wykonuje w takim przypadku instytucja ubezpieczeniowa państwa zamieszkania (pobytu). Dla celów ustalenia przez ZUS prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie polskich przepisów, ZUS może więc zwrócić się do macedońskiej instytucji ubezpieczeniowej o wykonanie badań lekarskich osoby zainteresowanej zamieszkałej w Macedonii.

Orzeczenia lekarskie wydawane przez macedońskie organy orzeczniczo-lekarskie dla celów ustalenia świadczeń w tym państwie nie są wiążące dla ZUS. Świadczenia emerytalno-rentowe z ZUS, ustalane są wyłącznie w oparciu o orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS oraz komisji lekarskich ZUS także wówczas, gdy badania lekarskie osoby zainteresowanej zamieszkałej w Macedonii wykonane zostały przez instytucję macedońską.
Do góry
Złożenie wniosku o świadczenia emerytalno-rentowe z zastosowaniem Umowy

* Wniosek o emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną

Złożenie wniosku o emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną do instytucji ubezpieczeniowej jednego państwa uruchamia postępowanie o przyznanie również odpowiednich świadczeń w instytucji ubezpieczeniowej drugiego państwa, jeśli zainteresowany posiada także okresy ubezpieczenia przebyte zgodnie z ustawodawstwem drugiego państwa. W takim przypadku instytucje ubezpieczeniowe obu państw dokonują równoległego ustalenia uprawnień do emerytury lub renty zgodnie ze stosowanym przez te instytucje ustawodawstwem, co w efekcie może prowadzić do uzyskania przez osobę zainteresowaną świadczeń emerytalno-rentowych z dwóch państw.

Nie ma więc potrzeby składania dwóch odrębnych wniosków – do instytucji polskiej i macedońskiej.

* Wniosek o rentę z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

W przypadku osób, które pracowały kolejno w obu państwach (Polsce i Macedonii), ustalenia uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową albo renty rodzinnej po osobie uprawnionej do takiej renty dokonuje instytucja ubezpieczeniowa tylko jednego państwa, a mianowicie tego państwa, w którym osoba zainteresowana była ubezpieczona w chwili zajścia wypadku albo w czasie wykonywania pracy, w wyniku której powstała choroba zawodowa.

Z tytułu wypadku przy pracy, któremu dana osoba uległa w czasie podlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce, prawo do świadczeń ustala ZUS na podstawie polskich przepisów prawnych.

Przykład:

Obywatel Macedonii pracował 10 lat w Macedonii, podlegając ubezpieczeniom społecznym w tym państwie.

Następnie pracownik ten został zatrudniony w Polsce u polskiego pracodawcy, w związku z czym został objęty ubezpieczeniami społecznymi w Polsce. Po 2 latach pracy polski pracodawca – na podstawie Umowy – wysłał go czasowo w celu wykonywania pracy w Macedonii. W okresie wysłania pracownik podlegał nadal ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Podczas wykonywania pracy w Macedonii, w okresie wysłania, pracownik uległ wypadkowi przy pracy. Uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej tym wypadkiem zostaną ustalane przez polską instytucję ubezpieczeniową, czyli ZUS, na podstawie polskich przepisów prawnych.

Jeżeli zainteresowany spełni warunki nabycia prawa do renty wynikające z polskich przepisów prawnych, będzie pobierał rentę wypadkową wyłącznie z ZUS.

Prawo do renty z tytułu choroby zawodowej ustala, w myśl Umowy, instytucja tego państwa, na terytorium którego wykonywana była ostatnio praca, która mogła spowodować chorobę zawodową, jeżeli osoba ta spełnia warunki przewidziane przepisami prawnymi tego państwa.
Przykład:

U obywatela macedońskiego zatrudnionego i ubezpieczonego w Polsce rozpoznano chorobę zawodową. Zanim podjął pracę w Polsce był on zatrudniony uprzednio w Macedonii, gdzie również wykonywał pracę mogącą spowodować tę chorobę. Ponieważ jednak praca, która mogła spowodować chorobę zawodową wykonywana była ostatnio przez niego w Polsce, uprawnienia do renty z tytułu choroby zawodowej zostaną mu ustalone przez ZUS na podstawie polskich przepisów prawnych.

Umowa przewiduje ponadto, że w przypadku, gdyby przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej w jednym państwie zależało od stwierdzenia danej choroby po raz pierwszy na terytorium tego państwa, warunek ten uważa się za spełniony także w przypadku, gdy choroba ta została stwierdzona po raz pierwszy w drugim państwie.
Do góry
Gdzie należy złożyć wniosek o ustalenie emerytury lub renty z zastosowaniem Umowy

Wniosek o ustalenie emerytury lub renty z zastosowaniem Umowy należy złożyć do instytucji polskiej albo macedońskiej – odpowiednio do przypadku:

1) wniosek o emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną

* Jeżeli wnioskodawca mieszka w Polsce i osoba ta (lub zmarły, po którym ustalana jest renta rodzinna) przebyła okresy ubezpieczenia zgodnie z ustawodawstwem polskim oraz macedońskim, wniosek o emeryturę-rentę należy złożyć odpowiednio do: o Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli w Polsce ostatnim ubezpieczeniem wnioskodawcy (ubezpieczonego) było ubezpieczenie w ZUS, albo o Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, jeżeli w Polsce ostatnim ubezpieczeniem tej osoby było ubezpieczenie w KRUS. W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych funkcję właściwej instytucji do rozpatrywania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe z zastosowaniem Umowy we współpracy z macedońską instytucją ubezpieczeniową pełni I Oddział ZUS w Warszawie – Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych (adres: ul. Kasprowicza 151, 01-949 Warszawa). Wniosek może też zostać złożony za pośrednictwem Oddziału ZUS najbliższego miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej w Polsce, który to Oddział, po skompletowaniu wniosku, przekaże go do I Oddziału ZUS w Warszawie. Po otrzymaniu wniosku I Oddział ZUS w Warszawie dokona ustalenia uprawnień do polskich świadczeń emerytalno-rentowych przysługujących osobie zainteresowanej, jak również przekaże do macedońskiej instytucji ubezpieczeniowej wniosek o ustalenie świadczeń macedońskich z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych zgodnie z ustawodawstwem macedońskim. * Jeżeli wnioskodawca mieszka w Macedonii i osoba ta (lub zmarły, po którym ustalana jest renta rodzinna) przebyła okresy ubezpieczenia zgodnie z ustawodawstwem polskim oraz macedońskim, wniosek o emeryturę lub rentę należy złożyć w macedońskiej instytucji ubezpieczeniowej, którą jest: Fundusz Ubezpieczenia Emerytalnego i Rentowego Macedonii „12 Ударна бригада” бб 1000 Скопје Р. Македонија http://www.piom.com.mk/ Instytucja macedońska obowiązana jest ustalić uprawnienia do świadczeń emerytalno-rentowych przysługujących na podstawie przepisów macedońskich, jak również przekazać wniosek o polskie świadczenia do właściwej dla zainteresowanego polskiej instytucji ubezpieczeniowej, czyli odpowiednio do przypadku: do ZUS albo do KRUS. Jeżeli po stronie polskiej właściwą instytucją jest ZUS (ostatnio w Polsce zainteresowany był ubezpieczony w ZUS), wówczas wniosek o polską emeryturę lub rentę podlega rozpatrzeniu przez I Oddział ZUS w Warszawie – Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych. * Jeżeli wnioskodawca mieszka poza terytorium Polski i Macedonii (w państwie „trzecim”) i osoba ta (lub zmarły, po którym ustalana jest renta rodzinna) przebyła okresy ubezpieczenia zgodnie z ustawodawstwem polskim oraz macedońskim, wniosek o emeryturę-rentę należy złożyć w instytucji ubezpieczeniowej państwa, w którym ostatnio przebyte zostały okresy ubezpieczenia (w Polsce albo w Macedonii). * Jeżeli osoba zainteresowana ostatnio podlegała ubezpieczeniu w Macedonii, wniosek o emeryturę lub rentę powinna zgłosić do macedońskiej instytucji ubezpieczeniowej, która obowiązana jest ustalić uprawnienia do macedońskich świadczeń emerytalno-rentowych oraz przekazać wniosek o polskie świadczenia do właściwej dla zainteresowanego polskiej instytucji ubezpieczeniowej, czyli odpowiednio: do ZUS albo do KRUS. Jeśli osoba zainteresowana ostatnio podlegała ubezpieczeniu w Polsce, wówczas wniosek o emeryturę lub rentę powinna złożyć do polskiej instytucji ubezpieczeniowej, czyli odpowiednio do przypadku: do ZUS albo do KRUS. Polska instytucja obowiązana jest w takim przypadku ustalić uprawnienia do polskiego świadczenia, jak również przekazać wniosek do rozpatrzenia do macedońskiej instytucji ubezpieczeniowej. W przypadku, gdy po Stronie polskiej właściwą instytucją jest ZUS, wniosek podlega rozpatrzeniu przez I Oddział ZUS w Warszawie – Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych. * Jeżeli wnioskodawca mieszka w Macedonii i osoba ta (lub zmarły, po którym ustalana jest renta rodzinna) przebyła okresy ubezpieczenia tylko zgodnie z ustawodawstwem polskim, wniosek o emeryturę-rentę należy złożyć bezpośrednio w instytucji polskiej (ZUS albo KRUS). Ww. osoba może jednak złożyć wniosek również za pośrednictwem macedońskiej instytucji miejsca zamieszkania, która przekaże go do rozpatrzenia właściwej instytucji polskiej (w przypadku, gdy właściwą polską instytucją jest ZUS – do I Oddziału ZUS w Warszawie). * Jeżeli wnioskodawca mieszka w Polsce i osoba ta (lub zmarły, po którym ustalana jest renta rodzinna) przebyła okresy ubezpieczenia tylko zgodnie z ustawodawstwem macedońskim, wniosek o emeryturę-rentę należy złożyć bezpośrednio w instytucji macedońskiej. Ww. osoba może złożyć wniosek również za pośrednictwem polskiej instytucji miejsca zamieszkania (w ramach ZUS – za pośrednictwem I Oddziału ZUS w Warszawie – Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych), która przekaże go do rozpatrzenia właściwej instytucji macedońskiej.

2) wniosek o rentę z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

Wniosek o ustalenie renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej należy złożyć we właściwej instytucji ubezpieczeniowej tego państwa, w którym osoba zainteresowana była ubezpieczona w chwili zajścia wypadku przy pracy lub wystąpienia choroby zawodowej.

Jeśli wnioskodawca zamieszkuje lub przebywa na terytorium państwa innego niż to, w którym znajduje się instytucja właściwa, wniosek o ww. świadczenie można złożyć również za pośrednictwem instytucji państwa zamieszkania lub pobytu, która przekaże go do rozpatrzenia do właściwej instytucji drugiego państwa.

Osoba zamieszkała w Macedonii, która uległa wypadkowi przy pracy w czasie podlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce, wniosek o rentę z tytułu wypadku przy pracy może złożyć bezpośrednio do polskiej instytucji właściwej, którą w odniesieniu do pracowników i osób wykonujących pozarolniczą działalność na własny rachunek zamieszkałych w Macedonii jest I Oddział ZUS w Warszawie – Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych. Wniosek może też zostać złożony za pośrednictwem instytucji macedońskiej.
Do góry
Przeliczenie emerytury lub renty ustalonej przed wejściem w życie Umowy, tj. przed 1.07.2007 r.

Zgodnie z Umową, na wniosek emeryta lub rencisty, który pobierał świadczenie emerytalno-rentowe ustalone przed dniem wejścia w życie Umowy, tj. przed 1.07.2007 r., świadczenie to może zostać ustalone ponownie (przeliczone), zgodnie z postanowieniami Umowy, jeżeli będzie to korzystniejsze dla wnioskodawcy.

Dotyczy to zarówno świadczeń ustalonych przez ww. datą z zastosowaniem polsko-jugosłowiańskiej Umowy o ubezpieczeniu społecznym z dnia 16.01.1958 r., jak i świadczeń ustalonych bez stosowania tej Umowy.

Osobie, która wniosek o takie przeliczenie złoży w okresie od dnia 1.07.2007 r. do dnia 30.06.2009 r. (w ciągu dwóch lat od dnia wejścia w życie Umowy), świadczenie zostanie przeliczone od dnia wejścia w życie Umowy, tj. od dnia 1.07.2007 r.

Jeżeli wniosek o przeliczenie emerytury lub renty zostanie złożony po dniu 30.06.2009 r., przeliczenie świadczenia nastąpi od pierwszego dnia miesiąca, w którym zostanie zgłoszony wniosek.

Gdyby okazało się, że wysokość świadczenia po przeliczeniu jest wyższa niż wysokość świadczenia poprzednio pobieranego, osobie zainteresowanej będzie wypłacane to wyższe świadczenie.
Do góry
Transfer emerytur i rent osobom uprawnionym zamieszkałym w drugim państwie

Na wniosek emeryta lub rencisty uprawnionego do świadczeń z jednego państwa, a zamieszkałego na terytorium drugiego państwa, przysługujące mu świadczenie przekazywane (transferowane) jest do państwa zamieszkania.

Emerytury i renty z ZUS przekazywane są osobom uprawnionym zamieszkałym w Macedonii przez I Oddział ZUS w Warszawie – Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych.

Wniosek o transfer świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS do miejsca zamieszkania w Macedonii można złożyć bezpośrednio w I Oddziale ZUS w Warszawie – Wydziale Realizacji Umów Międzynarodowych.

Wniosek ten można także złożyć:

* w przypadku osoby zainteresowanej zamieszkałej w Polsce, która przenosi swoje miejsce zamieszkania do Macedonii – za pośrednictwem Oddziału ZUS ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce, który przekaże go do rozpatrzenia do I Oddziału ZUS w Warszawie – Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych; * w przypadku osoby zainteresowanej zamieszkałej w Macedonii – za pośrednictwem macedońskiej instytucji właściwej, która przekaże go do w I Oddziału ZUS w Warszawie.

Osoby zainteresowane przekazywaniem emerytury lub renty przysługującej z Macedonii do miejsca zamieszkania w Polsce, wniosek o transfer mogą złożyć bezpośrednio w instytucji macedońskiej, albo za pośrednictwem instytucji państwa zamieszkania, czyli I Oddziału ZUS w Warszawie – Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych.
Do góry
Gdzie można uzyskać dalsze informacje

Informacje na temat zasad ustalania przez ZUS emerytur i rent z zastosowaniem postanowień nowej polsko-macedońskiej Umowy o zabezpieczeniu społecznym z 6.04.2006 r. można uzyskać w:

* I Oddziale ZUS w Warszawie – Wydziale Realizacji Umów Międzynarodowych (adres: ul. Kasprowicza 151, 01-949 Warszawa, tel. +48(22)569-36-04, +48(22)569-36-74, +48(22)827-36-46), który wykonuje w ZUS funkcję instytucji właściwej do załatwiania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe podlegające koordynacji na podstawie Umowy, we współpracy z instytucją macedońską; * Departamencie Rent Zagranicznych w Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (adres: ul. Senatorska 10, 00-082 Warszawa, tel. +48(22)826-05-53, e-mail:drz@zus.pl), który wykonuje w ZUS funkcję instytucji łącznikowej, współpracującej z macedońską instytucją łącznikową;

Informacje dotyczące ustalania, z zastosowaniem Umowy, uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników można uzyskać
w Centrali Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (adres: Al. Niepodległości 190, 00-608 Warszawa).

W celu uzyskania informacji w sprawach świadczeń emerytalno-rentowych podlegających koordynacji unijnej i bilateralnej, uruchomiona została elektroniczna usługa umożliwiającą klientom ZUS składanie zapytań dotyczących tego obszaru pod linkiem: e-inspektorat.zus.pl

Usługa umożliwia składanie przez klientów zapytań i uzyskanie odpowiedzi z ZUS dotyczących świadczeń emerytalno-rentowych podlegających koordynacji unijnej i bilateralnej na podstawie umów międzynarodowych i zabezpieczeniu społecznym. Przed zadaniem pytania do należy dokonać rejestracji w systemie, podając imię, nazwisko, adres i inne dane kontaktowe.

Przy pomocy powyższego systemu zapytań możliwe jest również kontaktowanie się z jednostką realizującą umowy międzynarodowe ZUS w sprawach toczących się w tej jednostce (należy podać numer sprawy, nr świadczenia lub inne informacje umożliwiające identyfikację sprawy).

Źródło: www.zus.pl

Skomentuj ten artykuł na forum