Wiadomości

Obrona konieczna – przekroczenie obrony koniecznej (cz. 2).

Opublikowany: gru 13, 13:55

Odparcie zamachu będzie tylko wtedy legalne, jeśli spełnione zostaną wszystkie warunki obrony koniecznej. Pisaliśmy o nich w części pierwszej naszego cyklu dotyczącego tej instytucji. Jeśli granice te zostaną przekroczone zachowanie musi zostać ocenione jako bezprawne i karygodne, lecz w pewnym sensie jednak usprawiedliwione. Wyrazem takiego ujęcia tej instytucji jest art. 25 § 2 i 3 kodeksu karnego. Przewiduje on łagodniejszą odpowiedzialność dla osób, które przekroczyły prawo do obrony.

W doktrynie uznaje się, iż istnieją dwie formy przekroczenia granic obrony koniecznej, nadmiar obrony tzw. eksces intensywny i obrona zbyt wczesna albo spóźniona tzw. eksces ekstensywny:

Nadmiar obrony naruszony tu zostaje warunek konieczności obrony. Ma to miejsce, gdy zachodzi dysproporcja pomiędzy dobrem zagrożonym zamachem a dobrem napastnika lub, gdy sposób obrony jest niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu. Samo niebezpieczeństwo zamachu należy rozpatrywać zawsze oddzielnie, na podstawie konkretnego przypadku. Jest ono wypadkową wielu elementów m.in. intensywności zamachu, właściwości ofiary, napastnika, używanych przez nich środków ataku lub obrony.

Obrona zbyt wczesna albo spóźniona to sytuacja podjęcia obrony, kiedy zamach atakującego jeszcze się nie zaczął albo kontynuowania obrony, kiedy zamach przestał już dobru zagrażać, np. gdy broniący się uzyskał już przewagę nad napastnikiem, ale nadal go bije.

Konsekwencją przekroczenia obrony koniecznej jest to, że czyn jest bezprawny i karalny. Sąd, jeśli przemawiają za tym właściwości osobiste sprawcy, dotychczasowy tryb życia, skutki przestępstwa i jego okoliczności orzeka nadzwyczajne złagodzenie kary. Złagodzenie możliwe jest, gdy najniższa kara przewidziana w kodeksie za dane przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa. Sąd może również odstąpić od wymierzenia kary.
Sąd obligatoryjnie (jedyny przypadek w Kodeksie karnym) odstępuje od wymierzenia kary, gdy przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami np. sytuacja, gdy ktoś w nocy próbuje dostać się do cudzego mieszkania.

Skomentuj ten artykuł na forum