Wiadomości

Jakie są podstawy prawne żądania renty alimentacyjnej przez najbliższych po śmierci poszkodowanego?

Opublikowany: lis 8, 08:42

Podstawą prawną żądania renty alimentacyjnej jest art. 446 § 2 k.c., który stanowi, iż o sobą, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody, renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Trzeba zaznaczyć, iż prawo do renty alimentacyjnej jest roszczeniem osobistym każdej z osób uprawnionych i powinno być określone dla każdej z tych osób odrębnie (analogicznie wyrok SN z dnia 2 maja 1975r. sygn. akt I CR 103/75).

Warto także pamiętać o kilku istotnych sprawach. Renta alimentacyjna nie będzie się należeć z powodu śmierci męża żonie posiadającej pełną zdolność do pracy zarobkowej i nie obciążonej obowiązkiem wychowywania małoletnich dzieci, chociażby za życia pozostawała na jego utrzymaniu (wyrok SN z dnia 18 stycznia 1974r. sygn. aktI CR 746/73). Jednakże gdy pozostały przy życiu małżonek obarczony jest obowiązkiem wychowywania małoletnich dzieci i z tego powodu nie może podjąć pracy zarobkowej, względnie gdy z dotychczasowej pracy zarobkowej (z uwagi na zaszłe zmiany rodzinne) zmuszony jest zrezygnować, wobec konieczności roztoczenia osobistych starań o wychowanie dzieci, to w takiej sytuacji pozostałemu przy życiu małżonkowi może przysługiwać renta alimentacyjna (por. wyrok SN z dnia 18 października1972r. sygn. akt I CR 383/72). Podobnie będzie w przypadku wdowy, która w dniu śmierci męża była w ciąży, przysługiwać jej będzie renta alimentacyjna, jako niezdolnej do wykonywania zatrudnienia (za orzeczeniem SN z dnia 11.01.1967 sygn. akt I PR 510/66). Orzecznictwo idzie jeszcze dalej – SN w wyroku z dnia 11 stycznia 1967r. (sygn. akt I PR 510/66) stwierdził, że urodzenie się małoletniego powoda po śmierci ojca nie wyłącza jego uprawnień do odszkodowania i renty. Wdowie nawet zdolnej do samodzielnego utrzymania się przysługuje renta wyrównawcza, jeżeli wychowuje ona małe dzieci, bądź usprawiedliwione to jest koniecznością stałej opieki nad chorymi dziećmi.

Podobnie okoliczność, że ojciec dziecka, na rzecz którego została zasądzona renta odszkodowawcza z tytułu śmierci matki, zawarł ponowne małżeństwo, nie ma wpływu na podstawę i wysokość renty (tak uchwała SN z dnia 28 maja1968r. sygn. akt III CZP 50/68).

Trzeba także pamiętać, że matka może wykonywać swój obowiązek alimentacyjny wobec dziecka w całości lub części przez osobiste starania jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r. i o.). Te osobiste starania posiadają – oprócz niewymiernej wartości moralnej i uczuciowej dla dziecka – określoną wartość materialną, dającą się przeliczyć na rentę pieniężną. Zasądzenie więc na rzecz dziecka renty odszkodowawczej obliczonej stosownie do osobistego wkładu matki w zaspokojenie potrzeb dziecka znajduje uzasadnienie w przepisie 446 § 2 k.c. (wyrok SN z dnia 21 marca 1967r. II CR 497/66).

Czy poszkodowany może wnosić o zamianę przysługującej mu renty na jednorazowe odszkodowanie?

Tak, w pewnych okolicznościach poszkodowany w wypadku może zamiast renty wystąpić o jednorazowe odszkodowanie – wybór sposobu naprawienia szkody należy w takich przypadkach do poszkodowanego oczywiście przy zachowaniu ustawowych przesłanek. Kapitalizacja rent (tj. zamiana renty na jednorazowe odszkodowanie) jest uzasadniona w szczególności gdy poszkodowany w następstwie wypadku stał się inwalidą a jednorazowe świadczenie umożliwi mu wykonywanie innego zawodu, czy też prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Przy określaniu wymiaru takiego jednorazowego odszkodowania należy brać pod uwagę wysokość renty jaką otrzymywałby w analogicznej sytuacji poszkodowany nie korzystający z instytucji kapitalizacji renty. Jednorazowe odszkodowanie wypłacane jest na podstawie ugody pomiędzy zakładem ubezpieczeń a poszkodowanym zastępując rentę. Bardzo ważnym dlatego też jest rozważna i przemyślana decyzja po stronie poszkodowanego odnośnie skapitalizowania renty i wyboru jednorazowego odszkodowania. Poszkodowany musi pamiętać, iż środki uzyskane przez niego w wyniku kapitalizacji renty mają stanowić dla niego źródło utrzymania w przyszłości – zabezpieczenie jego egzystencji.

Źródło: www.rzu.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum