Wiadomości

Finansowanie ratowniczych prac archeologicznych

Opublikowany: paź 17, 14:37

Zakwestionowany przepis przerzuca na osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne całego ciężaru finansowania badań archeologicznych i ich dokumentacji bez zagwarantowania jakiejkolwiek pomocy ze strony Państwa, co jest niezgodne z konstytucją.

8 października 2007 r. o godz. 12.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący finansowania ratowniczych prac archeologicznych, sygn. K 20/07.

Stan faktyczny i prawny: Kwestionowany przepis stanowi, że osoba lub jednostka organizacyjna, która chce wykonać roboty budowlane na nieruchomości mającej status zabytku jest zobowiązana do pokrycia kosztów badań archeologicznych. To samo dotyczy także każdego, kto nosi się z zamiarem zrealizowania nowego zalesienia lub zmiany profilu działalności leśnej na terenie, gdzie znajdują się zabytki archeologiczne. Obecnie zatem całkowity ciężar opłacenia koniecznych badań archeologicznych, których zakres i rodzaj każdorazowo ustala wojewódzki konserwator zabytków spoczywa na inwestorze. Nie dysponujący odpowiednimi funduszami, nie zrealizuje swoich planów i faktycznie może też nie będzie mógł korzystać ze swojej nieruchomości. Niejednokrotnie bowiem koszty ratowniczych prac archeologicznych będą wyższe od samej inwestycji i mogą w ogóle przekraczać możliwości finansowe właściciela terenu. Kwestionowana regulacja powoduje przerzucenie całego ciężaru finansowania badań archeologicznych i ich dokumentacji na inwestorów bez zagwarantowania jakiejkolwiek pomocy ze strony Państwa i przy zupełnym braku mechanizmów kompenasacyjnych. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich taki stan prawny jest nie do zaakceptowania m.in. dlatego, że zbyt daleko ingeruje w prawa majątkowe, a zwłaszcza w prawo własności. Ponadto organy władzy publicznej mają konstytucyjny obowiązek zapewnienia dostępu do dóbr kultury.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 73 Konstytucji.

Powyższy przepis traci moc obowiązującą z upływem 18 (osiemnastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że Państwo, realizując zadanie strzeżenia dziedzictwa narodowego, jednocześnie musi, podobnie jak w przypadku realizacji innych zadań, uwzględniać ograniczenia wynikające z gwarantowanych konstytucyjnie praw obywateli. W kwestionowanym przepisie określenie współmierności kosztów badań do kosztów robót budowlanych zostało pominięte. Taka regulacja doprowadziła do przerzucenia na osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne całego ciężaru finansowania badań archeologicznych i ich dokumentacji bez zagwarantowania jakiejkolwiek pomocy ze strony Państwa i przy zupełnym braku mechanizmów kompensacyjnych. Nie spełnia więc konstytucyjnego warunku proporcjonalności. Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis stanowiący o potrzebie przeprowadzania badań archeologicznych jest niezbędnym elementem porządku prawnego, który realizuje obowiązek Państwa w zakresie ochrony dziedzictwa narodowego i dostępu do dóbr kultury. Jednakże kwestia współuczestnictwa władzy publicznej w kosztach powadzonych w tym zakresie prac wymaga stosownych rozwiązań.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum