Wiadomości

Brak sądowej kontroli zezwoleń wydawanych przez prokuratora na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób

Opublikowany: lis 29, 08:02

18 lipca 2011 r. o godz. 8.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący prawa prasowego (brak sądowej kontroli zezwoleń wydawanych przez prokuratora na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze), sygn. K 25/09.

Stan faktyczny i prawny:

Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności przepisu art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe – w zakresie, w jakim nie przewiduje zażalenia do sądu na wydane przez prokuratora zezwolenie na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze – z art. 45 ust. 1 i z art. 77 ust. 2 konstytucji.

Zgodnie z kwestionowanym przepisem właściwy prokurator lub sąd może zezwolić, ze względu na ważny interes społeczny, na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe. Zdaniem wnioskodawcy przewidziana w tym artykule możliwość ujawnienia danych osobowych i wizerunku osób, stanowi niewątpliwie daleko idącą ingerencję władzy publicznej w sferę chronionego konstytucyjnie prawa do życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia.

Brak sądowej kontroli zezwolenia prokuratora na ujawnienie danych osobowych i wizerunku podejrzanego, sprawia, że w omawianym zakresie nie istnieje zewnętrzna kontrola decyzji procesowych podejmowanych przez prokuraturę na etapie postępowania przygotowawczego co zdaniem wnioskodawcy narusza konstytucję.

W ocenie wnioskodawcy kwestionowany przepis jest sprzeczny z konstytucją, gdyż zawiera zwrot niedookreślony tj. przesłankę “ważny interes społeczny”, którą powinien kierować się prokurator wydając zezwolenie na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze. Zwroty niedookreślone przesuwają obowiązek konkretyzacji norm na etap stosowania prawa i w związku z tym dają sądom pewną swobodę decyzyjną. Nie można jednak zdaniem wnioskodawcy swobody tej utożsamiać z dowolnością i wolnością od zewnętrznej kontroli.

Ponadto udzielanie przez prokuratora powyższego zezwolenia oraz posługiwanie się w procesie decyzyjnym przesłankami niedookreślonymi powoduje niedopuszczalną dowolność i tym samym wprowadza zagrożenie arbitralnością i brakiem przewidywalności decyzji podejmowanych w sprawach dalece ingerujących w prawa i wolności obywatelskie.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe w zakresie, w jakim nie przewiduje zażalenia do sądu na wydane przez prokuratora zezwolenie na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 konstytucji.

W kontrolowanym przez Trybunał Konstytucyjny przepisie zawarte jest upoważnienie dla właściwego prokuratora lub sądu do wydania zezwolenia, ze względu na ważny interes społeczny, na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe. Rzecznik Praw Obywatelskich zakwestionował brak możliwości wniesienia do sądu środka odwoławczego na zezwolenie wydane w tej materii przez prokuratora, jako organu niesądowego.

TK, podzielając ten zarzut, podkreślił, że wartości takie jak: życie prywatne, rodzinne, cześć i dobre imię, podlegają ochronie prawnej z mocy art. 47 konstytucji.

Ujawnienie w prasie danych pozwalających zidentyfikować osobę, przeciwko której toczy się postępowanie przygotowawcze, bez jej osobistej zgody, ingeruje bezpośrednio w sferę jej prawa do życia prywatnego, często także rodzinnego oraz może prowadzić do naruszenia czci i dobrego imienia. Ochrona tych dóbr ulega uszczupleniu w każdym wypadku, gdy decyzja o ujawnieniu informacji osobowej zapada niezależnie od woli samego zainteresowanego, pozbawiając go wpływu na kształtowanie swego wizerunku.

Trybunał uznał, że publikacja danych wymienionych w art. 13 ust. 3 Prawa prasowego niesie ze sobą wysokie ryzyko stygmatyzacji, zarówno dla samych podejrzanych, jak i dla ich rodzin. Skutki publikacji, chociaż dotyczą osób podejrzanych, czyli chronionych przez domniemanie niewinności, mogą być nawet bardziej dotkliwe i długotrwałe niż zastosowanie środka karnego podania wyroku skazującego do publicznej wiadomości

W ocenie Trybunału, brak możliwości zakwestionowania zgody wyrażonej przez prokuratora na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze, narusza możliwość skorzystania z sądowej ochrony konstytucyjnie gwarantowanych wolności (art. 77 ust. 2 konstytucji) oraz pozbawienie jednostki prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, gwarantowanego w art. 45 ust. 1 konstytucji.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Mirosław Granat, sprawozdawcą była sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum