Wiadomości

Zwrot majątku utraconego w wyniku stanu wojennego.

Opublikowany: lis 17, 04:09

14 listopada 2006 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącą zwrotu majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne w wyniku wprowadzenia stanu wojennego, sygn. SK 41/04.

Stan faktyczny i prawny:

Na mocy ustawy z 25 października 1990 r. Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich uzyskało prawo do zwrotu majątku, którego zostało pozbawione w wyniku wprowadzenia stanu wojennego. Stowarzyszenie rozwiązano w 1982 r. a majątek przejęło nowo powstałe Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, obecnie: Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej. Powołana ustawą z 25 października 1990 r. Społeczna Komisja Rewindykacyjna orzekła, że uprawnionym do odzyskania majątku stowarzyszenia rozwiązanego w 1982 r. jest Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich zarejestrowane w sądzie okręgowym w 1990 r. Komisja ustaliła, że choć SDP nie jest następcą prawnym rozwiązanego w 1982 r. stowarzyszenia, to jest tym samym stowarzyszeniem, które, choć nielegalnie, nadal istniało i prowadziło swoją działalność. Ponadto po unieważnieniu decyzji z 1982 r. o rozwiązaniu SDP, stowarzyszenie to nie reaktywowało działalności i nie zostało wpisane do rejestru stowarzyszeń, ponieważ już jest wpisane jako stowarzyszenie, które kontynuuje działalność dawnego SDP. Osoby tworzące zarząd rozwiązanego SDP wyraziły wolę traktowania SDP zarejestrowanego w 1990 r. – jako kontynuatora stowarzyszenia rozwiązanego. Na to orzeczenie Komisji Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej wniosło skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, która została oddalona. SDRP zakwestionowało pozasądowy tryb postępowania o zwrot majątku i oddanie rozstrzygnięć w tak doniosłych sprawach jakimi są stosunki własnościowe, chronione przez ustawę zasadniczą, organowi społecznemu jakim jest Społeczna Komisja Rewindykacyjna. Ponadto organizację i szczegółowy zakres działania komisji określa Minister Pracy, Polityki Społecznej w trybie rozporządzenia, a zatem aktem normatywnym, który nie może mieć zastosowania do regulacji organizacji i zakresu działania sądów. Orzeczenie zostało zatem – zdaniem skarżącego stowarzyszenia – wydane przez organ nie uprawniony do orzekania o stosunkach majątkowych i zobowiązaniach wobec osób trzecich. Naruszone zostały w ten sposób konstytucyjne prawa: do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd oraz możliwość zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji.

Rozstrzygnięcie Trybunału:

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 5 ust. 1, 2 i 3, art. 6 oraz art. 7 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 25 października 1990 r. o zwrocie majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne w wyniku wprowadzenia stanu wojennego są zgodne z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Odebranie majątku związkom zawodowym i organizacjom społecznym spowodowane wprowadzeniem stanu wojennego nastąpiło bezpośrednio w drodze ustawodawczej lub w sposób administracyjny bez możliwości ochrony sądowej. Składniki majątkowe związków zawodowych były przed 1989 r. traktowane jako własność społeczna, a nie prywatna. Dlatego też przekazanie tego mienia nastąpiło w drodze administracyjnej, a nie na podstawie orzeczeń sądowych. Z tych przede wszystkim powodów można uzasadnić regulację, która ma na celu przywrócenie stanu poprzedniego w sposób szczególny również przez działalność administracji. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nadzwyczajny charakter instytucji zwrotu majątku organizacjom społecznym, który został im odebrany w wyniku stanu wojennego uzasadniał przyjęcie różnych nadzwyczajnych środków prawnych. Ustawodawca zapewnił przy tym kontrolę sądową. Naczelny Sąd Administracyjny mógł bowiem w sprawie zająć wiążące stanowisko nie tylko w zakresie oceny prawnej faktów ustalonych przez organy administracji, ale również co do sposobu wykładni i zastosowania przepisów ustawy rewindykacyjnej.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum