Wiadomości

Zasady rozwiązywania stosunku pracy w przypadku likwidacji lub reorganizacji urzędu

Opublikowany: lis 22, 08:44

12 lipca 2011 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone wnioski Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące zasad rozwiązywania stosunku pracy w przypadku likwidacji lub reorganizacji urzędu, sygn. K 26/09.

Stan faktyczny i prawny: W kwestionowanych regulacjach art. 164 ust. 3 pkt 1 i art. 166 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie środowiska oraz art. 19 ust. 2 ustawy o likwidacji Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej wygaśnięcie stosunku pracy poprzedzone jest krótkim okresem, w którym nowy pracodawca musi dokonać oceny kwalifikacji pracownika, efektów jego dotychczasowej pracy i podjąć decyzję o kontynuacji zatrudnienia. Kwestionowane regulacje poprzez zrównanie instytucji wygaśnięcia stosunku pracy, przewidzianej w Kodeksie pracy z instytucją wygasania stosunków pracy wyłącznie z przyczyny wynikającej z reorganizacji urzędów administracji rządowej zdaniem wnioskodawcy umożliwiają pracodawcom swobodne zwalnianie pracowników, bez konieczności stosowania klauzuli generalnej zasadności wypowiadania stosunku pracy, a więc z naruszeniem standardów ochrony pracy wynikających z art. 24 konstytucji.

Ustawodawca stosując w kwestionowanych przepisach instytucję wygaśnięcia stosunku pracy wprowadził wobec pracowników przejmowanych zakładów pracy niczym nie uzasadnione zróżnicowanie w prawie do dalszego zatrudnienia. Pozostaje to w sprzeczności z zasadą ciągłości zatrudnienia, co oznacza naruszenie wobec pracowników, którym nie zaproponowano dalszego zatrudnienia bądź celowo zaproponowano niekorzystne warunki w celu ich nieprzyjęcia konstytucyjnej zasady równości.

Zastosowanie przez prawodawcę instytucji wygaśnięcia stosunku pracy wywołuje niekorzystne konsekwencje w zakresie możliwości merytorycznego badania przez sąd pracy przyczyn ustania stosunku pracy. Pozostaje to zdaniem wnioskodawcy w sprzeczności z art. 45 ust. 1 konstytucji, gwarantującym każdemu prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Zgodnie z art. 98 ust. 9, art. 99 ust. 9 oraz art. 100 ust. 1 ustawy wprowadzającej ustawę o finansach publicznych przejęcie pracowników biura i oddziałów Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz pracowników zatrudnionych w krajowym biurze i biurach terenowych Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez nowych pracodawców następuje tylko na czas określony. Po upływie tego okresu stosunki pracy wygasają, chyba że wcześniej pracodawca zaproponuje nowe warunki zatrudnienia i pracownik je przyjmie. Tworzenie takich “nadzwyczajnych” unormowań, polegających na wprowadzeniu niczym nie uzasadnionej w tych warunkach instytucji wygaśnięcia stosunku pracy, stanowi obejście powszechnie obowiązującego prawa gwarantującego pracownikom zachowanie i utrzymanie ich praw nabytych w przypadku przejścia zakładu pracy (jego części) na innego pracodawcę. W ocenie wnioskodawcy jest to sprzeczne z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego. Kwestionowane przepisy poprzez dopuszczenie stosowania instytucji wygaśnięcia stosunku pracy są ponadto sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości oraz prawem do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że
1) art. 164 ust. 3 i art. 166 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,
2) art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o zniesieniu Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej, o zmianie ustawy o Inspekcji Handlowej oraz niektórych innych ustaw,
3) art. 98 ust. 9, art. 99 ust. 9 i art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych,

- są zgodne z art. 2, art. 24, art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 konstytucji.
Zdanie odrębne zgłosił sędzia TK Wojciech Hermeliński.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego analiza przepisów art. 164 i art. 166 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wskazuje, że określona w nich konstrukcja normatywna wygaśnięcia stosunków pracy nie może być oceniana jako zaskoczenie dla pracowników, których dotyczy. Nie można jej uznać jako naruszającej nadmiernie ich bezpieczeństwo prawne. Regulacja prawna wynikająca z przepisów art. 19 ustawy o zniesieniu Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej, o zmianie ustawy o Inspekcji Handlowej oraz niektórych innych ustaw nie narusza bezpieczeństwa prawnego pracowników, a przez to zasady ochrony zaufania obywateli do państwa i prawa w stopniu uzasadniającym stwierdzenie niekonstytucyjności. Trybunał nie dostrzegł w tych regulacjach prawnych zaskoczenia pracowników, nie można też stwierdzić, że przepisy te stanowią swoistą pułapkę dla pracowników. Taka ocena dotyczy też zaskarżonych przepisów wprowadzających ustawę o finansach publicznych.

Wprowadzone w zaskarżonych przepisach zróżnicowanie polegające na potraktowaniu pracowników w ten sposób, że jednym z nich pracodawca proponuje nowe warunki pracy lub płacy, a innym nie, nie narusza – co Trybunał podkreślił – zasady równości i równego traktowania. Zróżnicowanie to jest bowiem dopuszczalne ze względu na charakter i cel ustaw reformujących administracje publiczną, w których zawarte są zaskarżone przepisy. Celem tych ustaw stanowionych przez demokratycznie legitymowanego ustawodawcę, w ramach przysługującej mu swobody legislacyjnej, jest dostosowanie struktur administracji publicznej do zadań i celów polityki państwa. W ramach swobody legislacyjnej ustawodawcy, ustawom reformującym administrację publiczną przysługuje domniemanie, że będą lepiej służyć rzetelności i sprawności działania instytucji publicznych, a więc wolności konstytucyjnych wynikających z preambuły konstytucji.

Trybunał stwierdził, że ograniczenie zakresu kontroli sądowej oznacza ograniczenie prawa dostępu do sądu w zakresie badania przez sąd okoliczności związanych z ustaniem stosunku pracy. Jest to więc ograniczenie materialnoprawne dostępu do sądu. Jednakże takie ograniczenie wynika z istoty wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa, konstrukcji normatywnej dopuszczalnej na gruncie konstytucji. Zaskarżone regulacje nie powodują natomiast formalnego ograniczenia prawa do sądu.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum