Wiadomości

Zasady przekazania osoby ściganej europejskim nakazem aresztowania

Opublikowany: lis 19, 08:39

5 października 2010 r. o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Jakuba T. dotyczącą zasad przekazania osoby ściganej europejskim nakazem aresztowania, sygn. SK 26/08.

Stan faktyczny i prawny:

Jakub T. został przekazany do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej na mocy europejskiego nakazu aresztowania. Zgodnie z nim, podejrzany był o usiłowanie popełnienia przestępstwa, o przestępstwo przeciwko osobie, na tle seksualnym oraz o kradzież, co ma swoje odpowiedniki w polskim kodeksie karnym.

Zdaniem skarżącego art. 607 k k.p.k. jest niezgodny z konstytucją w zakresie, w jakim zezwala na przekazanie osoby ściganej europejskim nakazem aresztowania z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przeprowadzenia przeciwko niej postępowania karnego na terytorium innego państwa członkowskiego, pomimo nieuprawdopodobnienia faktu popełnienia przez nią zarzucanych jej przestępstw. Ponadto nie precyzuje wymogów formalnych, jakim powinien odpowiadać europejski nakaz aresztowania. Skarżący podnosi również, iż w polskich przepisach dotyczących europejskiego nakazu aresztowania znajduje się luka. Nie ma wymogów jakim powinno odpowiadać tłumaczenie europejskiego nakazu aresztowania, co jest naruszeniem art. 45 ust. 1 konstytucji, art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz z art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

W ocenie skarżącego art. 607 l k.p.k. jest sprzeczny z konstytucją, gdyż w jego konsekwencji osoba ścigana na podstawie europejskiego nakazu aresztowania pozbawiona jest prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny, niezawisły sąd. Niedopuszczalne jest, aby orzekanie w przedmiocie przekazania obywatela polskiego odbywało się bez możliwości zbadania przez sąd prawdopodobieństwa popełnienia przez podejrzanego zarzucanych mu czynów. W szczególności, by sąd nie miał możliwości zapoznania się z dowodami zebranymi przez państwo żądające przekazania.

Nałożenie na sąd obowiązku, zgodnie z treścią kwestionowanego art. 607 m k.p.k., wydania postanowienia o przekazaniu w określonym w ustawie terminie, nawet w sytuacji gdy termin ten jest niewystarczający dla przeprowadzenia postępowania w tej sprawie pozbawia osobę ściganą prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny, niezawisły sąd oraz prawa do obrony co jest sprzeczne z konstytucją.

Zdaniem skarżącego art. 607 p k.p.k. jest niezgodny z konstytucja, gdyż nie zawiera unormowań zgodnie, z którymi sąd odmawia wykonania europejskiego nakazu aresztowania, jeżeli w sposób dostateczny nie uprawdopodobniono faktu popełnienia przez podejrzanego przestępstwa mu zarzucanego lub nie spełnia on wymogów formalnych.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 607p § 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim zawiera podstawę odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania wydanego wobec obywatela polskiego w celu przeprowadzenia postępowania karnego w wypadku, gdy: 1) dla sądu orzekającego w przedmiocie jego wykonania oczywistym jest, że osoba ścigana nie dopuściła się czynu, w związku z którym nakaz europejski został wydany; 2) opis czynu, którego dotyczy europejski nakaz aresztowania uniemożliwia jego kwalifikację prawną – jest zgodny z art. 45 ust. 1 i art. 42 ust. 2 w zw. z art. 55 ust. 4 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wykonanie europejskiego nakazu aresztowania pociąga za sobą przekazanie osoby ściganej z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. W wypadku orzekania w przedmiocie przekazania na podstawie europejskiego nakazu aresztowania stopień ingerencji w prawa i wolności osoby, której dotyczy wniosek jest szczególny. Z postępowaniem zmierzającym do wykonania europejskiego nakazu aresztowania może się nadto wiązać dodatkowa dolegliwość polegająca na zastosowaniu wobec osoby ściganej środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania (art. 607k § 3 k.p.k.).

Zakres kognicji sądu orzekającego w przedmiocie wykonania europejskiego nakazu aresztowania wyznacza w pierwszej kolejności konstytucja, a przede wszystkim istotne tu gwarancje zapisane w art. 55 ust. 4 w związku z art. 45 ust. 1 i art. 42 ust. 2 konstytucji. Skoro, zgodnie z art. 30 konstytucji, źródło wolności i praw człowieka i obywatela stanowi godność człowieka, a wskazany przepis konstytucji wyraża prawo podmiotowe, to na podstawie art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k. należy dopuścić możliwość odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania w sytuacji, gdy dla sądu orzekającego w przedmiocie jego wykonania oczywistym jest, że osoba ścigana nie dopuściła się czynu, w związku z którym nakaz europejski został wydany.

W podstawie obligatoryjnej odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania określonej w art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k. mieści się także taka sytuacja, w której opis czynu, którego dotyczy europejski nakaz aresztowania jest uniemożliwia jego kwalifikację prawną. Europejski nakaz aresztowania musi jednoznacznie wskazywać w związku z jakim czynem został wydany. W przeciwnym razie sąd orzekający w przedmiocie jego wykonania nie mógłby nabrać przekonania, że oczywistym jest, iż osoba ścigana nie dopuściła się czynu, w związku z którym nakaz europejski został wydany. Nieprecyzyjny opis czynu uniemożliwiałby zatem uruchomienie przesłanki obligatoryjnej odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania określonej w art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k. w zakresie wskazanym powyżej. Bez wystarczająco precyzyjnego opisu czynu tak rozumiana przesłanka odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania pozostawałaby iluzoryczna. Z perspektywy konstytucyjnej niemożliwa do zaakceptowania byłaby sytuacja, w której sąd orzekający w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania wobec osoby, której dotyczy wniosek o przekazanie w celu przeprowadzenia postępowania po ustaleniu, że zastosowanie tego środka zapobiegawczego jest wykluczone ze względu na niespełnienie ogólnej podstawy tymczasowego aresztowania wobec stwierdzenia, że osoba ścigana nie dopuściła się zarzucanego mu czynu nadal byłby zobligowany do przekazania takiej osoby.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że uwzględnienie wskazanych powyżej okoliczności, tj. 1) sytuacji, gdy dla sądu orzekającego w przedmiocie jego wykonania oczywistym jest, że osoba ścigana nie dopuściła się czynu, w związku z którym nakaz europejski został wydany oraz 2) wypadku, gdy opis czynu, którego dotyczy europejski nakaz aresztowania jest nieprecyzyjny w stopniu uniemożliwiającym jego kwalifikację prawną, jest możliwe w ramach przesłanki odmowy określonej w art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k., ujętej na płaszczyźnie konstytucyjnej w art. 55 ust. 4 konstytucji.

Mając na uwadze to, że art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k. powtarzający na płaszczyźnie ustawowej treść art. 55 ust. 4 konstytucji ma pojemną treść i w wypadku, gdy dla sądu orzekającego w przedmiocie jego wykonania oczywistym jest, że osoba ścigana nie dopuściła się czynu, w związku z którym nakaz europejski został wydany oraz w wypadku, gdy opis czynu, którego dotyczy europejski nakaz aresztowania jest nieprecyzyjny w stopniu uniemożliwiającym jego merytoryczne rozpoznanie stanowi podstawę odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania, należy uznać, że we wskazanym wyżej zakresie przepis ten jest zgodny z art. 42 ust.2 w związku z art. 45 ust. 1 w związku z art. 55 ust. 4 konstytucji.
Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz, a sprawozdawcą był sędzia TK Wojciech Hermeliński.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum