Wiadomości

Warunki przyznania świadczenia z pomocy społecznej - wyrok TK

Opublikowany: lis 17, 04:14

15 listopada 2006 r. o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku dotyczące warunków przyznania świadczenia z pomocy społecznej w postaci zasiłku stałego, sygn. P 23/05.

Stan faktyczny i prawny:

Kierownik Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej odmówił Bernadetcie R. przyznania świadczenia z pomocy społecznej w postaci zasiłku stałego. Decyzja ta stała się ostateczna wskutek utrzymania jej w mocy przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Zdaniem organów pomocy społecznej obu instancji wnioskodawczyni nie spełnia kryteriów do przyznania jej zasiłku, gdyż opiekuje się niepełnosprawnym bratem, a nie dzieckiem. Wobec obowiązujących przepisów jedynie opieka nad dzieckiem uprawniałaby ją do zasiłku. Bernadeta R. odwołała się do Naczelnego Sądu Administracyjnego uzasadniając, że jej brat został całkowicie ubezwłasnowolniony i ją ustanowiono opiekunem prawnym. Od 1997 r. są sierotami i ona pełni także rolę matki. Odmowa przyznania zasiłku spowodowała, że znaleźli się w niedostatku. Zdaniem pytającego sądu pominięcie wśród uprawnionych do nabycia prawa do zasiłku osób innych niż rodzice, a których obciąża obowiązek alimentacyjny wobec pełnoletniego, niepełnosprawnego członka rodziny, jest nieuzasadnioną dyskryminacją. Skoro uznano, że należy udzielić pomocy ze środków publicznych rodzicom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej, nie mogącym podjąć zatrudnienia z powodu konieczności opiekowania się pełnoletnim, niepełnosprawnym dzieckiem, to nie znajduje żadnego racjonalnego uzasadnienia odmowa możliwości uzyskania prawa do zasiłku przez krewnych w linii prostej i rodzeństwo osoby niepełnosprawnej.

Rozstrzygnięcie Trybunału:

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 27 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej w zakresie, w jakim uniemożliwia nabycie prawa do zasiłku stałego obciążonej obowiązkiem alimentacyjnym osobie zdolnej do pracy, niezatrudnionej ze względu na konieczność sprawowania opieki nad innym niż jej dziecko niepełnosprawnym członkiem rodziny, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny jest sądem prawa nie zaś faktów. W tym jednak przypadku przeanalizował stan faktyczny leżący u podstaw pytania prawnego. Opiekę nad całkowicie ubezwłasnowolnionym mężczyzną, cierpiącym na zespół Downa, sprawowała po śmierci rodziców siostra, będąca jego opiekunem prawnym. Była ona (w czasie ubiegania się o zasiłek stały) zdolna do pracy, ale z uwagi na konieczność bezpośredniej, osobistej pielęgnacji brata nie pracowała. Spełnione było także kryterium dochodowe. Trybunał stwierdził, że w tej sytuacji ustawowa regulacja musi być uznana za niesprawiedliwą i krzywdzącą. Skoro członek najbliższej rodziny (brat/siostra, dziadek/babka, czy też syn/córka) wywiązuje się ze swych obowiązków – tak moralnych jak i prawnych – wobec ciężko chorego krewnego i wymaga to od niego rezygnacji z zarobkowania, to winien on w tych działaniach otrzymać odpowiednie wsparcie państwa. Wybranie z kręgu osób zobowiązanych do alimentacji (a więc tych, na które państwo nakłada obowiązek opieki nad potrzebującą pomocy osobą najbliższą) jedynie rodziców (“naturalnych”, przysposabiających, zastępczych) i przyznanie wyłącznie im prawa do zasiłku stałego, narusza konstytucyjną zasadę równości. Jest sprzeczne także z zasadą sprawiedliwości społecznej, pojmowaną nie w aspekcie socjalno-ekonomicznym, lecz odnoszącą się również do “społecznego poczucia sprawiedliwości”, które w demokratycznym państwie prawnym nie powinno być przez ustawodawcę ignorowane. Godzi też w konstytucyjne nakazy ochrony i opieki nad rodziną w ogólności oraz szczególnej pomocy władz publicznych rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej.

Źródło:www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum