Wiadomości

Ustalanie dochodowości gospodarstw rolnych

Opublikowany: maj 6, 13:54

6 maja 2008 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych dotyczący ustalania dochodowości gospodarstw rolnych, sygn. K 18/05.

Stan faktyczny i prawny: Ustawodawca dla określenia dochodowości gospodarstw rolnych stosuje odmienne metody obliczania prowadzące do wyliczenia trzech różnych kwot dochodu. W ocenie wnioskodawcy obowiązujący stan prawny prowadzi do sytuacji, że przy niezmiennym stanie faktycznym, jakim jest utrzymywanie się konkretnych osób z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych, ich dochód wyliczany jest w różny sposób w zależności od celu, jakiemu ma służyć. Rolnik ubiegający się o kredyt może legitymować się przed instytucją finansową badającą jego zdolność kredytową dochodem wyliczonym w oparciu o przepisy ustawy o podatku rolnym, nie zaś kwotą dochodu ustaloną w ustawie o pomocy społecznej czy w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Jeżeli chodzi o uprawnienie do korzystania ze świadczeń z pomocy społecznej, jego dochodowość nie jest liczona na podstawie ustawy o podatku rolnym, lecz ustalona wprost w tej ustawie. Także ustawa o systemie oświaty w zakresie przesłanek ubiegania się o pomoc stypendialną, odsyła do kwoty dochodu określonej w ustawie o pomocy społecznej, nie zaś np. do kwoty wyliczonej w oparciu o przepisy ustawy o podatku rolnym. Zupełnie inaczej dochodowość wygląda w sytuacji, kiedy rolnik ubiega się o pomoc w formach przewidzianych przez ustawę o świadczeniach rodzinnych. Z kolei ustawa o dodatkach mieszkaniowych określająca warunki przyznania dodatku mieszkaniowego odsyła do dochodu wyliczanego na podstawie ustawy o podatku rolnym. Modyfikowanie w sposób swobodny przez ustawodawcę wysokości dochodu osoby uzyskującej go z pracy w gospodarstwie rolnym powoduje, iż w pewnych sytuacjach ta sama osoba jest “zbyt bogata”, aby uzyskać pomoc ze strony państwa (pomoc społeczna, świadczenia rodzinne, stypendium socjalne), w innych zaś “zbyt biedna”, aby skorzystać z dostępnych na rynku usług, np. kredytu. Stosowanie tego rodzaju technik legislacyjnych przez ustawodawcę – w ocenie wnioskodawcy – uniemożliwia obywatelowi kształtowanie swoich stosunków życiowych w oparciu o obowiązujące prawo i jest nie do pogodzenia z wymogami wynikającymi z zasady państwa prawnego, w szczególności zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Pomoc ze strony państwa wynikająca z ustaw o pomocy społecznej i o świadczeniach rodzinnych uzależniona jest od wysokości dochodu przypadającego na jednego członka gospodarstwa domowego. Kwestionowane regulacje powodują, iż przyznanie pomocy osobom uzyskujących dochód z pracy w gospodarstwie rolnym uzależnione jest nie tyle od rzeczywistej wysokości, co od źródła dochodu (praca w gospodarstwie rolnym). Prowadzi to do sytuacji, w której rzeczywista sytuacja finansowa osoby potrzebującej pomocy ze strony państwa nie ma nic wspólnego z ustawowo określoną kwotą jej dochodu. Osoby te ubiegając się o pomoc ze strony państwa w formach przewidzianych w tych ustawach nie będą mogły wykazać dochodu niższego, niż określony na poziomie ustawowym, nawet jeśli ich dochód byłby faktycznie niższy. W szczególności może to prowadzić do pozbawienia pomocy ze strony państwa tych osób, które do tej pomocy, z uwagi na stan faktyczny w jakim się znajdują, są uprawnione i które rzeczywiście jej potrzebują. W ocenie wnioskodawcy odejście od zasady równego traktowania dochodów osób, którym przysługuje pomoc ze strony państwa w deklarowanych przez obie ustawy formach prowadzi do dyskryminacji osób utrzymujących się z pracy w gospodarstwach rolnych.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:

- art. 18 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym jest zgodny z art. 2 Konstytucji.

- art. 8 ust. 9 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej jest zgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji. Ponadto Trybunał postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie ze względu na zbędność wydania wyroku.

Uznanie obowiązku prawodawcy do jednolitego ukształtowania przepisów ustawy o pomocy społecznej i ustawy o podatku rolnym w zakresie dotyczącym sposobu wyliczania dochodu z działalności rolniczej, uzależnione jest od przyjęcia, że ustawy te tworzą pewien uzupełniający się zespół regulacji. Ustawa o podatku rolnym reguluje obowiązek podatkowy, któremu podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Natomiast celem ustawy o pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Ustawy te nie mogą zostać uznane za zespół regulacji, gdyż służą realizacji odmiennych zadań publicznych. Nie ma więc podstaw do twierdzenie, że ustawodawca powinien w jednolity sposób określić kryteria dochodowe w jednej i drugiej ustawie. Trybunał Konstytucyjny nie dopatrzył się naruszenia konstytucji przez zaskarżone przepisy.

Trybunał Konstytucyjny odniósł się również do zarzutów wnioskodawcy jakoby przyznanie pomocy ze strony państwa było w rzeczywistości uzależnione nie od wysokości, ale źródła dochodu. Przyjęcie w ustawie o pomocy społecznej jednego hektara przeliczeniowego w oparciu o z góry określoną wysokość dla ustalenia dochodu z działalności rolniczej nie prowadzi do zróżnicowania sytuacji grupy podmiotów podobnych. Osoby utrzymujące się z działalności rolniczej w ustawie o pomocy społecznej traktowane są w sposób jednolity i nie może być mowy o sytuacji uprzywilejowania, któregoś z adresatów tych norm. Zdaniem Trybunału zaskarżony przepis mieści się więc w granicach swobody regulacyjnej ustawodawcy.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum