Wiadomości

Reforma szkolnictwa wyższego podpisana

Opublikowany: kwi 6, 09:12

Zwiększenie autonomii uczelni, uproszczenie ścieżki kariery naukowej, większe finansowanie najlepszych jednostek oraz zniesienie dodatkowych opłat na studiach – to najważniejsze zmiany przewidziane w reformie szkolnictwa wyższego, którą podpisał prezydent Bronisław Komorowski. Reforma wejdzie w życie 1 października 2011 r.

Nowy model szkolnictwa wyższego

Zwiększy się autonomia programowa szkół wyższych. Likwidacji ulegną sztywne, centralne standardy nauczania, a uczelnie zyskają swobodę w tworzeniu nowych autorskich kierunków studiów. Programy będą tworzone przy wsparciu autorytetów naukowych, pracodawców i ekspertów w dziedzinie gospodarki. Nowe mechanizmy wprowadzane są na podstawie funkcjonujących w Europie tzw. Ram Kwalifikacji. Dzięki Krajowym Ramom Kwalifikacji (KRK) dyplomy polskich uczelni będą mogły być porównywane z dyplomami z innych krajów europejskich.

Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące

Reforma zakłada wyłanianie Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW), czyli najlepszych uczelni publicznych i niepublicznych. KNOW-y będą wybierane na drodze konkursów w poszczególnych obszarach wiedzy. Wyboru dokonają niezależne komisje z udziałem międzynarodowych ekspertów. KNOW-y będą finansowane przez pięć lat, z możliwością wydłużenie tego okresu o dalsze pięć lat.

Przejrzyste zasady kariery naukowej

Dzięki reformie szkolnictwa wyższego uproszczona zostanie ścieżka kariery naukowej. Od października 2011 roku skrócony zostanie czas uzyskania habilitacji z 11 do 4 miesięcy. Nie będzie kolokwium i wykładu habilitacyjnego, większy nacisk położony będzie na realne osiągnięcia naukowe habilitanta. Wprowadzony zostanie także obowiązek konkursu na studia doktoranckie. Warunkiem otwarcia przewodu doktorskiego będzie co najmniej jedna publikacja w czasopiśmie naukowym o zasięgu krajowym lub w recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej. Doktoranci otrzymają większe wsparcie finansowe, a najlepsi z nich – dodatkowe stypendium.

Zmiany w prawie to także wprowadzenie procedur konkursowych na wszystkie stanowiska w uczelniach i większe otwarcie na naukowców z zagranicy. Wybitny uczony ze stopniem doktora i z istotnym dorobkiem naukowym zagranicą będzie mógł uzyskać w Polsce uprawnienia doktora habilitowanego. Ograniczeniu ulegnie także wieloetatowość. Dodatkowy etat będzie możliwy jedynie po uzyskaniu zgody rektora. Nauczyciele akademiccy będą również obowiązkowo poddawani ocenie działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Ocena będzie dokonywana nie rzadziej niż co 2 lata, a profesorów – raz na 4 lata. Druga negatywna ocena będzie obligować rektora do rozwiązania stosunku pracy z ocenionym nauczycielem.

Połączenie uczelni z gospodarką

Dzięki zmianom zwiększy się także integracja uczelni z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Uczelnie będą zobowiązane do opracowania i wprowadzenia regulaminów własności intelektualnej oraz przyjęcia zasad komercjalizacji wyników badań naukowych. Szkoły zyskają możliwość kształcenia studentów przy udziale pracodawcy bądź na jego zamówienie. Do tworzenia programów studiów o profilu praktycznym będą mogły zostać włączone osoby reprezentujące organizacje społeczne, gospodarcze i publiczne.

Zniesienie dodatkowych opłat na studiach

Dzięki reformie szkolnictwa wyższego zniesione zostaną dodatkowe opłaty pobierane przez uczelnie państwowe i niepubliczne oraz powstanie katalog bezpłatnych gwarantowanych usług dla studentów. Darmowe będą egzaminy (także poprawkowe i komisyjne), egzamin dyplomowy, a także złożenie i ocena pracy dyplomowej oraz wydanie suplementu do dyplomu.

Decentralizacja szkolnictwa wyższego

Nowelizacja przewiduje ponadto działania deregulacyjne oraz decentralizujące system szkolnictwa wyższego. Zniesiony będzie wymóg zatwierdzania przez ministra nauki regulaminów studiów i statutów uczelni. Rektorzy otrzymają większe uprawnienia w zakresie tworzenia, przekształcenia i likwidacji jednostek organizacyjnych uczelni oraz tworzenia ich filii.

Bezpłatny drugi kierunek studiów dla najzdolniejszych studentów

Na dwóch darmowych kierunkach jednocześnie będą mogli studiować jedynie najlepsi studenci. Studiowanie na dwóch kierunkach, przez osoby nie zawsze do tego przygotowane, blokuje miejsce dla innych, którzy są zmuszeni uczyć się na studiach płatnych.

*** 1 października 2010 r. w życie wszedł pierwszy pakiet ustaw reformujących (reforma nauki). Reforma wprowadza nowy model finansowania nauki na zasadach konkurencyjności, jakości i przejrzystości procedur, a także nowy system oceny jakości pracy jednostek naukowych.

Uruchomione zostało Narodowe Centrum Nauki, czyli zewnętrzna agencja dystrybuująca fundusze na tzw. badania podstawowe. Przeznacza ona min. 20 proc. wszystkich grantów na badania początkujących naukowców. Dotychczasowe jednostki badawczo-rozwojowe są przekształcane w instytuty badawcze podlegające ścisłym zasadom oceny jakości oraz systematycznemu audytowi. Podstawowym zadaniem instytutów jest realizowanie badań i prac rozwojowych na potrzeby gospodarki oraz transfer najnowszych technologii do przemysłu.

Szczególne wsparcie otrzymują początkujący naukowcy. Oprócz grantów z NCN będą otrzymywać wszystkie pieniądze z dotacji na badania własne uczelni, ok. 90 mln zł w 2011 roku. Dodatkowo, specjalnie dla nich powstał ministerialny program Juventus Plus o wartości 40 mln zł.

Duża część reformy poświęcona jest transferowi wiedzy do gospodarki. Istniejące Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), przekazujące środki na badania dla przedsiębiorców, konsorcjów uczelni z przedsiębiorcami i naukowców, dostanie więcej pieniędzy. Rząd chce, aby budżet NCBIR zwiększał się stopniowo z 600 mln zł w 2011 roku do 1,5 mld zł w 2020 roku. Pozyskiwanie środków na badania przez małe i średnie firmy będzie łatwiejsze, dzięki zniesieniu dotychczasowych barier proceduralnych.

Źródło: www.premier.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum