Wiadomości

Prawo do żądania odszkodowania od gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego

Opublikowany: kwi 8, 14:23

8 kwietnia 2010 r. o godz. 9.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Rejonowego w Grudziądzu Wydział I Cywilny dotyczące prawa do żądania odszkodowania od gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego, sygn. P 1/08.

Stan faktyczny i prawny: Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny, do którego odsyła art. 18 ust. 5 z art. 167 ust. 1 i 4 konstytucji. Na podstawie powyższych przepisów właściciel lokalu, objętego wyrokiem eksmisyjnym, w którym byłemu lokatorowi sąd przyznał prawo do lokalu socjalnego, wstrzymując jednocześnie eksmisję byłego lokatora do czasu złożenia mu przez właściwą gminę oferty najmu lokalu socjalnego, uzyskał prawo do żądania od gminy odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego w pełnej wysokości poniesionej szkody.

Lokalne Zrzeszenie Właścicieli Nieruchomości w G. żąda od Gminy odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego byłym lokatorom, którym sąd nakazał opróżnienie, opuszczenie i oddanie lokalu. Odszkodowanie ma pokryć straty poniesione z powodu braku możliwości wynajęcia lokalu na wolnym rynku. Sąd przyznał prawo do lokali socjalnych niektórym eksmitowanym lokatorom. Nakazał wstrzymać wykonanie opróżnienia lokalu przez te osoby do czasu złożenia im przez Gminę oferty najmu lokali socjalnych. Zrzeszenie zwróciło się do Gminy o dostarczenie takich lokali. Ta odmówiła i nie zgodziła się na wypłatę odszkodowania.

Zdaniem sądu pytającego ustawodawca przerzucił wyłącznie na gminy ciężar ponoszenia konsekwencji braku lokali socjalnych na rynku. Nie stworzył jednocześnie żadnego sprawnie działającego systemu pozwalającego na zaangażowanie środków z budżetu państwa, dzięki któremu gminy mogłyby pozyskiwać środki publiczne na stworzenie odpowiedniego dostępu obywateli do lokali socjalnych. Dlatego kwestionowane przepisy w ocenie sądu są niezgodne z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w związku z art. 417 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny jest zgodny z art. 167 ust. 4 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 167 ust. 1 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny oceniał przepis przywracający pełną odpowiedzialność gminy wobec właściciela lokalu objętego wyrokiem eksmisyjnym za niedostarczenie lokalu socjalnego. Zdaniem sądu pytającego obowiązek wypłaty odszkodowań na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów stanowi zmianę zakresu zadań i kompetencji gmin, która powinna spowodować odpowiednie zmiany w podziale dochodów publicznych.

Trybunał podkreślił, że odpowiedzialność odszkodowawcza gminy jest związana z jednym z jej podstawowych zadań, jakim jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej, w tym dostarczanie lokali socjalnych w celu realizacji wyroków eksmisyjnych. Obowiązek najmu lokali socjalnych został wprowadzony już w ustawie o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych z 1994 r. Niedostarczenie lokalu socjalnego w celu realizacji eksmisji, podobnie jak niewywiązywanie się przez organy władzy publicznej z każdego innego zadania, może powodować konieczność wypłaty odszkodowania, co wynika z art. 77 ust. 1 konstytucji. Zdaniem Trybunału nie można więc uznać, że obowiązek wypłaty odszkodowań stanowi nowe zadanie gmin. Wypłata odszkodowań za niedostarczenie lokalu socjalnego stanowi konsekwencję braku realizacji jednego z podstawowych zadań własnych.

Trybunał podkreślił także, że na wykonywanie każdego zadania składa się wiele czynności o różnym charakterze. Zazwyczaj powoduje konieczność ponoszenia różnorodnych wydatków budżetowych. A zatem nie można automatycznie utożsamiać wydatków budżetowych z określonego tytułu ani ich ewentualnego wzrostu z zadaniem gminy w konstytucyjnym znaczeniu tego zwrotu. Możliwość wypłaty wyższych odszkodowań nie oznacza, że zmieniony został zakres zadań i kompetencji gmin. Nie może też przesądzać o niekonstytucyjności kwestionowanego przepisu.

Trybunał Konstytucyjny nie podzielił wątpliwości sądu pytającego, co do braku rozwiązań systemowych, służących wspieraniu gmin w celu stworzenia odpowiedniego dostępu osób uprawnionych do lokali socjalnych. Gminy mogą ubiegać się o uzyskanie dotacji celowych z budżetu państwa na zapewnienie lokali socjalnych. Od 2004 r. funkcjonuje rządowy program wspierania budowy lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych. Wsparcie dla gmin polega na refundacji części wydatków poniesionych na budowę lub pozyskanie m. in. lokali socjalnych.

Rozprawie przewodniczył prezes TK Bohdan Zdziennicki, sprawozdawcą była sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum