Wiadomości

Pozwy zbiorowe – nowe możliwości

Opublikowany: lis 20, 09:13

Wszyscy uczestnicy rynku powinni mieć możliwość występowania ze wspólnym powództwem przeciw nieuczciwym przedsiębiorcom. Projekt ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym znajduje się w fazie uzgodnień międzyresortowych

Instytucja pozwu zbiorowego po raz pierwszy została wprowadzona w Stanach Zjednoczonych (class action). Podobne mechanizmy przyjęte zostały także w Kanadzie oraz Australii. Na potrzebę wprowadzenia do porządków prawnych poszczególnych państw członkowskich systemu pozwów zbiorowych wskazuje również Komisja Europejska. Takie przepisy istnieją obecnie w kilkunastu krajach UE (m.in. w Austrii, Francji, Holandii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech, i Szwecji), a w kolejnych państwach – również w Polsce trwają prace nad ich wprowadzeniem.

Polskie przepisy prawne pozwalają na skuteczne dochodzenie roszczeń odszkodowawczych przed sądem. Jednak długotrwałe i sformalizowane postępowanie oraz jego koszty często zniechęcają – szczególnie słabszych uczestników rynku – do występowania przeciw nieuczciwym przedsiębiorcom. Jak jednak wynika z badań opinii publicznej, ponad 70 proc. mieszkańców UE zdecydowałoby się na taki krok, jeżeli mogliby wystąpić ze zbiorowym powództwem.

Taką możliwość przewiduje przygotowywana przez Ministerstwo Sprawiedliwości ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Nowe prawo umożliwi wszystkim uczestnikom rynku występowanie ze zbiorową skargą. Z takim powództwem będzie mogła wystąpić grupa co najmniej 10 podmiotów – nie będzie górnych ograniczeń w liczbie wnoszących pozew. Reprezentantem grupy ma być osoba będąca jej członkiem lub rzecznik konsumentów, który może otrzymać wynagrodzenie stanowiące procent od wygranego odszkodowania.

Projekt ustawy znajduje się obecnie na etapie uzgodnień międzyresortowych. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów popiera wprowadzenie instytucji pozwu zbiorowego, jako narzędzia umożliwiającego skuteczniejsze dochodzenie roszczeń w przypadku naruszenia prawa o niskiej jednostkowej wartości i sprawach wymagających skomplikowanego postępowania dowodowego. Zachętą do składania pozwów będzie dla konsumentów z pewnością oszczędność finansowa, ponieważ koszty postępowania członkowie grupy będą ponosili proporcjonalnie. Obecnie każdy poszkodowany musi osobno wnieść pozew, uiścić opłatę sądową oraz ustanowić i opłacić pełnomocnika. Wejście w życie projektu będzie także korzystne dla wymiaru sprawiedliwości. Spowoduje oszczędność czasu (odciąży sądy od prowadzenia wielu podobnych spraw) oraz pieniędzy (wystarczyć będzie jedno postępowanie dowodowe). Ponadto ujednolicone zostaną rozstrzygnięcia w podobnych sprawach.

Zdaniem UOKiK należy jednak m.in. rozważyć przyznanie legitymacji do występowania w charakterze reprezentanta grupy innym podmiotom (poza rzecznikiem konsumentów), do których zadań statutowych należy ochrona praw słabszych uczestników rynku, a także organizacjom przedsiębiorców. Wątpliwości Urzędu budzi również wymóg zastępstwa powoda przez adwokata lub radcę prawnego – zwłaszcza w sytuacji, gdy reprezentantem grupy będzie rzecznik konsumentów, będący profesjonalnym podmiotem powołanym do podejmowania działań w zakresie ochrony praw słabszych uczestników rynku.

W kontekście kompetencji Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów istotne jest również, że pozwy zbiorowe pozwolą na skuteczniejsze dochodzenie roszczeń za szkody wynikające z naruszenia prawa konkurencji. Temu zagadnieniu (ang. private enforcement) poświęcona była debata organizowana przez UOKiK, z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej, środowisk akademickich, administracji rządowej oraz stowarzyszeń prawników zajmujących się prawem konkurencji. Spotkanie miało związek z przyjęciem przez KE Białej Księgi w sprawie roszczeń odszkodowawczych za naruszenie prawa antymonopolowego. Uczestnicy debaty mieli możliwość zapoznania się z rezultatami konsultacji społecznych w sprawie unijnego dokumentu oraz planami legislacyjnymi dotyczącymi private enforcement.

Źródło: www.uokik.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum