Wiadomości

Pojęcie "niesłusznej korzyści" w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa

Opublikowany: lip 8, 06:22

8 lipca 2008 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI Wydział Cywilny dotyczące braku równości stron w dochodzeniu roszczenia, sygn. P 36/07.

Stan prawny i faktyczny sprawy:

Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Skarbu Państwa wystąpił do sądu przeciwko spółce z żądaniem wyrównania strat wynikających z umowy sprzedaży budynków i oddania gruntu zlikwidowanego przedsiębiorstwa w użytkowanie wieczyste. Zdaniem Ministra Skarbu Państwa spółka uzyskała niesłusznie korzyść z majątku Skarbu Państwa. Jako podstawę roszczenia powołał kwestionowany przepis, w myśl którego jeżeli wskutek czynności prawnej lub decyzji administracyjnej przenoszącej własność lub inne prawo majątkowe na osoby fizyczne lub niepaństwowe osoby prawne osoby te uzyskały niesłusznie korzyść z majątku Skarbu Państwa, sąd może oznaczyć sposób i wysokość wyrównania strat, a nawet rozwiązać umowę rozstrzygając o rozliczeniu między stronami. Sąd okręgowy uznał, iż roszczenie zostało oparte na niedopuszczalnej podstawie prawnej i je oddalił. Minister Skarbu Państwa wniósł apelację. Sąd rozpatrujący apelację powziął wątpliwości. Zdaniem sądu kwestionowany przepis stawia Skarb Państwa w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do podmiotu nabywającego własność lub inne prawa majątkowe z majątku Skarbu Państwa. Możliwość wystąpienia, z przewidzianym w omawianym przepisie powództwem, zastrzeżona została tylko dla jednej ze stron czynności prawnej dotyczącej przeniesienia własności lub innych praw majątkowych stanowiących majątek Skarbu Państwa. Ponadto posłużenie się pojęciem “niesłusznej korzyści” wyklucza – zdaniem sądu – w zasadzie możliwość obiektywnej oceny i kontroli kryteriów leżących u podstaw roszczenia oraz decyzji organów orzekających na jego podstawie.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych jest zgodny z art. 2 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Kwestionowany przepis stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej lub decyzji administracyjnej przenoszącej własność lub inne prawo majątkowe na niepaństwowe osoby prawne lub osoby fizyczne osoby te uzyskały niesłusznie korzyść z majątku Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych, sąd może oznaczyć sposób i wysokość wyrównania strat, a nawet rozwiązać umowę rozstrzygając o rozliczeniu między stronami.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że pomimo występującego w jego treści nieostrego pojęcia “niesłusznej korzyści”, nie narusza konstytucyjnej zasady dostatecznej określoności prawa. Zwrot ten jest typową klauzulą generalną, odsyłającą do systemu ocen i norm o charakterze pozaprawnym (norm moralnych, obyczajowych). Pozwala ona na zastosowanie zaskarżonego przepisu w sposób uwzględniający szczególne okoliczności danej sprawy. Sprecyzowanie pojęcia “niesłusznej korzyści” nie należy do ustawodawcy, lecz organów stosujących prawo. W dotychczasowym orzecznictwie sądowym utrwaliła się racjonalna i zgodna z konstytucją wykładnia tego zwrotu, stąd nie ma podstaw do stwierdzenia niekonstytucyjności przepisu, w którym on występuje.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum