Wiadomości

Pierwszeństwo obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej

Opublikowany: lip 19, 08:04

13 kwietnia 2011 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Magdaleny P. dotyczącą ubezpieczenia z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, sygn. SK 33/09.

Stan faktyczny i prawny:

Skarżąca prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, którą zgłosiła w ZUS, co umożliwiło objęcie jej ubezpieczeniem z tego tytułu. W okresie późniejszym podjęła zatrudnienie w innej firmie i podlegając ubezpieczeniu pracowniczemu wyrejestrowała się z ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Z tego tytułu opłacała jedynie składkę zdrowotną. W okresie od 7 stycznia 2003 r. do 29 kwietnia 2003 r. przebywała na urlopie macierzyńskim, a następnie od 28 kwietnia 2005 r. na urlopie wychowawczym. W tym stanie rzeczy ZUS wydał decyzję stwierdzającą, iż skarżąca podlegała ubezpieczeniom społecznym we wskazanych w niej okresach z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, nie zaś z tytułu pozostawania w stosunku zatrudnienia i pobierania odpowiednich świadczeń podczas urlopu macierzyńskiego i wychowawczego. Skarżąca wniosła o uchylenie tej decyzji ZUS jednak sąd oddalił odwołanie oraz późniejszą apelację.

Zdaniem skarżącej kwestionowane przepisy różnicują sytuację prawną osób pozostających w stosunku zatrudnienia i pobierających w okresie jego trwania zasiłek macierzyński lub wychowawczy oraz osób w tej samej sytuacji i wykazujących jednocześnie przedsiębiorczość poprzez prowadzenie własnej działalności co jest niezgodne z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa.

Kwestionowane przepisy stwarzają sytuację, w której ubezpieczony, pracownik prowadzący działalność gospodarczą, korzystający z urlopu macierzyńskiego i wychowawczego obowiązany jest do zapłaty składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Zdaniem skarżącej jest to przejawem nierównego traktowania przez system wskazanych wyżej dwóch grup pracowników. Ich obciążenia względem ZUS w sposób oczywisty się różnią.

W ocenie skarżącej nie jest również zrozumiałe z punktu widzenia zasad sprawiedliwości społecznej różnicowanie ubezpieczonych z punktu widzenia tego czy finansują składki samodzielnie (przedsiębiorcy), czy też są one w większości finansowane przez pracodawców. Rozróżnienie to, które daje sie wyinterpretować z przepisów regulujących zabezpieczenie społeczne wydaje sie być reliktem poprzedniego systemu społecznego, w którym osoby przedsiębiorcze prowadzące własne firmy traktowane były z nieufnością.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 9 ust. 6 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy – Prawo bankowe, w zakresie w jakim co do osób przebywających na urlopie wychowawczym prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i pozostających w stosunku pracy przewidywał pierwszeństwo obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jest zgodny z art. 71 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Magdaleny P., która w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego i przebywania na urlopie wychowawczym pozostawała w stosunku pracy i jednocześnie prowadziła działalność gospodarczą. Skarżąca kwestionowała konstytucyjność regulacji, z której wynikało pierwszeństwo ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (a zatem – konieczność opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) w przypadku zbiegu z innymi tytułami, a mianowicie: przebywaniem na urlopie wychowawczym lub pobieraniem zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Jeżeli chodzi o zarzuty dotyczące okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym zostało umorzone, gdyż wskutek wejścia w życie ustawy zmieniającej z 24 kwietnia 2009 r. skarga konstytucyjna utraciła aktualność – kwestionowane unormowanie nie oddziałuje już niekorzystnie na prawa konstytucyjne skarżącej.

Jeżeli chodzi o zarzuty dotyczące okresu przebywania na urlopie wychowawczym, skarżąca wskazywała na niedopuszczalne – jej zdaniem – zróżnicowanie obowiązku opłacania przez osoby fizyczne przebywające na urlopie wychowawczym składek na ubezpieczenie społeczne z dwóch tytułów: 1) łączenia pozarolniczej działalności gospodarczej z pracą wykonywaną na podstawie umowy o pracę, 2) aktywności zawodowej realizowanej wyłącznie w ramach stosunku pracy.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że dokonane przez ustawodawcę zróżnicowanie jest racjonalne i opiera się na akceptowalnych przesłankach, pozostających w bezpośrednim związku z celem i zasadniczą treścią badanych przepisów. Ustawodawca dał bowiem wyraz temu, że celem kontrolowanej regulacji jest zapewnienie ochrony interesów obu grup ubezpieczonych: matek łączących prowadzenie działalności gospodarczej z pracą na podstawie umowy o pracę, jak też matek pozostających jedynie w stosunku pracy. Obie te grupy mogą bowiem korzystać – zgodnie z art. 71 ust. 2 konstytucji – z pomocy władz publicznych w okresie przed i po urodzeniu dziecka, w tym również z urlopu wychowawczego. Trybunał Konstytucyjny wziął pod uwagę różnice między urlopem macierzyńskim i wychowawczym wskazując, iż przez instytucję urlopu macierzyńskiego ustawodawca realizuje konstytucyjny obowiązek ochrony matki i dziecka, podczas gdy urlop wychowawczy służy przede wszystkim dziecku i jego istotą jest “sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem”. Trybunał stwierdził, że przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie dotyczy tylko zróżnicowania praw ubezpieczonych – przebywających na urlopie wychowawczym – w sferze opłacania przez nich składek na ubezpieczenie społeczne w sytuacji, gdy dochodzi do zbiegu tytułów ubezpieczenia: łączenia przez ubezpieczoną działalności gospodarczej ze stosunkiem pracy. Istota przyjętego zróżnicowania nie budzi wątpliwości, albowiem sytuacja matek znajdujących się w ostatnio wskazanej sytuacji jest odmienna od sytuacji matek, które swoją aktywność zawodową realizują tylko w ramach stosunku pracy i w związku z tym nie mają dodatkowego źródła dochodów. Ustawodawca pozostawił jednocześnie ubezpieczonemu wybór, z jakiego tytułu opłacać składki (m.in. przez wprowadzenie do porządku prawnego instytucji zawieszenia działalności gospodarczej). Ustawodawca mógł uznać, że finansowanie przez budżet państwa składek na ubezpieczenie społeczne osobom, które łączą prowadzenie działalności gospodarczej z umową o pracę, przekracza wymagany zakres pomocy, o której stanowi art. 71 ust. 2 konstytucji.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum

Szukaj w serwisie

Wzory pozwów, wniosków, umów i innych pism

Wiadomości i porady prawne

Konkordat między Rzeczpospolita Polską a Stolicą Apostolską

Rzeczpospolita Polska i Stolica Apostolska potwierdzają, że Państwo i Kościół katolicki są — każde w swej dziedzinie — niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i we współdziałaniu dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego.

Czytaj dalej


Więcej

Porada prawna - Prenumerata RSS

Zaprenumeruj aktualności i porady

Archiwum wiadomości