Wiadomości

Opublikowana została zmiana ustawy - Kodeks postępowania cywilnego i innych

Opublikowany: gru 7, 10:51

Zasadniczym celem projektowanej ustawy jest wyłączenie spod kognicji sądów powszechnych „spraw kompensacyjnych”, a więc spraw w przedmiocie przyznania oraz zwrotu niezasadnie wypłaconej kompensaty, rozpoznawanych na podstawie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych oraz ograniczenie kognicji sądów powszechnych w „sprawach regulacyjnych”, a więc w sprawach z zakresu regulacji rynku energetycznego, telekomunikacyjnego i poczty oraz transportu kolejowego. Projekt ten stanowi pewien fragment realizowanego przez rząd programu całościowej reformy wymiaru sprawiedliwości.

Proponowane zmiany poza oczywistym odciążeniem sądów powszechnych (sądów cywilnych), znajdują swoje uzasadnienie w specyfice spraw kompensacyjnych i regulacyjnych, których podstawą prawną nie są stosunki przynależne wprost do zakresu prawa cywilnego (art. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego).

Kompensata przyznawana na podstawie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych nie jest świadczeniem stricte odszkodowawczym w rozumieniu prawa cywilnego. Jak zostało to wskazane w uzasadnieniu projektu tej ustawy, „kompensata państwowa nie ma – co do swej istoty – zastępować restytucji i odszkodowania ze strony sprawcy przestępstwa”. Odpowiedzialność odszkodowawczą za szkody wyrządzone przestępstwem ponosi przede wszystkim sprawca tego przestępstwa. Ingerencja państwa następuje natomiast jedynie wówczas, gdy osoba pokrzywdzona przestępstwem nie może otrzymać jakichkolwiek środków od sprawcy, ani z żadnego innego źródła (ubezpieczenie, pomoc socjalna itp.). Kompensata państwowa jest więc świadczeniem subsydiarnym i wyrównuje jedynie te straty materialne ofiary, które w żaden inny sposób nie mogą zostać pokryte. Co więcej, zakres przedmiotowy kompensaty obejmuje wyłącznie zwrot ściśle określonych w ustawie wydatków i utraconych przez uprawnionego korzyści: koszty leczenia, pogrzebu, utracone zarobki lub inne środki utrzymania (art. 3 ustawy). Przy czym zgodnie z art. 6 ustawy, jej wysokość, niezależnie od wysokości rzeczywistej szkody poniesionej przez pokrzywdzonego, nie może przekroczyć 12.000 zł. W końcu przyznanie kompensaty z budżetu państwa nie zwalnia sprawcy przestępstwa z obowiązku naprawienia szkody, ani nie ogranicza prawa dochodzenia odszkodowania przez osoby uprawnione od sprawcy przestępstwa na drodze postępowania sądowego.

Przedmiotem rozpoznania w sprawach regulacyjnych są odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez centralne organy administracji rządowej – Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, a także zażalenia na postanowienia wydawane przez te organy. Postępowania w tych sprawach mają w istocie charakter hybrydalny – pierwszy etap każdego z postępowań toczy się przed prezesem właściwego urzędu regulacyjnego w trybie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. Etap drugi, inicjowany na skutek wniesienia szczególnego środka odwoławczego od wydanej uprzednio w postępowaniu administracyjnym decyzji, toczy się przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego – przepisy odrębne w sprawach gospodarczych (dział IVa tytułu VII księgi pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego). W efekcie w toku tych postępowań dochodzi do istotnego nakładania się procedury cywilnej i administracyjnej.

Postępowanie w przedmiocie kompensaty w świetle proponowanych rozwiązań

Projekt przewiduje nadanie postępowaniu w przedmiocie przyznania i zwrotu kompensaty charakter postępowania administracyjnego prowadzonego przez organ orzekający. Zgodnie z art. 1 pkt 1 projektu, organem tym będzie prezes sądu okręgowego, w którego okręgu popełniono przestępstwo. Jeżeli nie będzie możliwie ustalenie miejsca popełnienia przestępstwa, organem właściwym będzie prezes sądu okręgowego, w którego okręgu wszczęto postępowanie przygotowawcze w odniesieniu do danego przestępstwa lub odmówiono jego wszczęcia. W końcu w braku innych łączników wyznaczających właściwość miejscową organu orzekającego, organem właściwym będzie Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie.

Prezes sądu okręgowego w postępowaniu o przyznanie kompensaty działa jako organ administracji publicznej w znaczeniu funkcjonalnym (podmiot niebędący organem administracji rządowej lub organem samorządu terytorialnego, który z mocy prawa umocowany został do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej). Podejmowanie przez niego czynności mają więc charakter aktów z zakresu administracji publicznej, w szczególności decyzja o przyznaniu kompensaty stanowi decyzję administracyjną. Warto wskazać, że na gruncie obowiązującego prawa analogiczny charakter mają m.in. działania prezesa sądu okręgowego podejmowane w sprawach wpisu na listę kandydatów na syndyków (rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 kwietnia 1998 r. w sprawie szczególnych kwalifikacji oraz warunków wymaganych od kandydatów na syndyków upadłości (Dz. U. nr 55, poz. 359 z późn. zm.) oraz w sprawach dotyczących potwierdzenia okresów osadzenia na mocy wyroku sądowego w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski za działalność polityczną po dniu 31 grudnia 1956 r. (art. 117 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn. Dz. Z 2004 r., nr 39, poz. 353).

Zgodnie z ogólnymi zasadami Kodeksu postępowania administracyjnego, od decyzji wydanej przez prezesa sądu okręgowego przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia, którym jest Minister Sprawiedliwości (art. 127 § 2 k.p.a. w zw. z art. 17 pkt 3 k.p.a). Z kolei decyzja wydana przez ministra na skutek kontroli odwoławczej, podlega zaskarżeniu w drodze skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (art. 16 § 2 k.p.a., art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. nr 153, poz. 1270, z późn. zm.).
Przeniesienie postępowania w przedmiocie przyznania kompensaty na drogę administracyjnoprawną przynieść powinno pozytywny skutek również dla osób ubiegających się o przyznanie kompensaty. Postępowanie w tym zakresie zostanie znaczenie uproszczone i skrócone. Organ orzekający przymuszony będzie do podejmowania działań w poszczególnych sprawach tak, aby decyzje w przedmiocie przyznania kompensaty zapadały w terminie nie dłuższym aniżeli miesiąc od daty wszczęcia postępowania, zaś w sprawach szczególnie skomplikowanych nie później niż w terminie dwóch miesięcy (art. 35 § 3 k.p.a.).
Uproszczeniu podlega również tryb dochodzenia zwrotu wypłaconej kompensaty – jeżeli świadczenie nie zostanie dobrowolnie zwrócone, jego przymusowe ściągnięcie nastąpi w drodze egzekucji administracyjnej, a więc na podstawie mechanizmu szybszego i sprawniejszego, aniżeli przewidywane dotychczas postępowanie sądowe o zwrot kompensaty i będąca jego następstwem egzekucja komornicza.

Wskazać także należy, że dyrektywa Rady nr 80/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. odnosząca się do kompensaty dla ofiar przestępstw, która stanowi wzorzec dla rozwiązań zawartych w ustawie o kompensacie państwowej, nie wymaga, aby organ orzekający był organem sądowym, zaś postępowanie w przedmiocie kompensaty toczyło się na drodze postępowania sądowego. Kwestia ukształtowania procedury właściwej dla przyznawania kompensaty pozostawiono została regulacjom wewnętrznym państw członkowskich. W zdecydowanej większości państw członkowskich Wspólnoty, postępowanie w przedmiocie przyznania kompensaty ma charakter pozasądowy (administracyjny) i nie jest objęte kognicją sądów powszechnych. Model taki przyjęty jest między innymi w Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Hiszpanii, czy Szwecji. Jedynie we Francji postępowanie w przedmiocie przyznania kompensaty toczy się według przepisów postępowania cywilnego, jednakże organem orzekającym są specjalne komisje powołane przy sądach powszechnych.

Projekt odstępuje od zasady obligatoryjnego udziału prokuratora w postępowaniu o przyznanie kompensaty, co przewidywał dotychczas art. 8 ust. 1 ustawy. Uprawnienia prokuratora w tym zakresie, w tym prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem oraz obowiązek organu orzekającego zawiadomienia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny, wynikają wprost z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 182-189 k.p.a.).

Wprowadzenie trybu administracyjnego w postępowaniu w przedmiocie przyznania kompensaty pociąga za sobą wprowadzenie analogicznego rozwiązania w sprawach o zwrot nienależnie wypłaconej kompensaty. Dotychczasowa regulacja wskazywała jedynie, że jeżeli osoba uprawniona nie zwróci kompensaty w terminie, Skarbowi Państwa przysługuje roszczenie o zwrot kompensaty (art. 13 ust. 4 ustawy). Zgodnie z ustawą obowiązek zwrotu wypłaconej kompensaty powstaje w przypadku zaistnienia zdarzeń, o których mowa w art. 13 ust. 1 (następcze umorzenie postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 1, 2, 3, 7 i 9 Kodeksu postępowania karnego, bądź późniejsze wydanie wyroku uniewinniającego z przyczyn przewidzianych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania karnego). Proponowane rozwiązanie przewiduje w takiej sytuacji wystosowanie przez organ orzekający wezwania do osoby, której przyznano kompensatę, do zwrotu tego świadczenia w terminie 30 dni. Jeżeli wypłacone świadczenie nie zostanie w tym terminie zwrócone, będzie ono egzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej. Tytuł wykonawczy wystawiać będzie oraz sprawę kierować do egzekucji organ orzekający.

Postępowania regulacyjne w świetle rozwiązań przewidzianych w projekcie

Zgodnie z klasycznym systemem gwarancji proceduralnych z zakresu administracji publicznej, odwołania od decyzji administracyjnych, wydanych po przeprowadzeniu dwuinstancyjnego postępowania administracyjnego, rozpoznawane są przez sądy administracyjne – Wojewódzkie Sądy Administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny. Zasady te w odniesieniu do postępowań regulacyjnych ulegają istotnym modyfikacjom poprzez przepisy gałęziowe, odnoszące się do poszczególnych branż regulacyjnych. I tak, zgodnie z art. 30 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. Nr 153, poz. 1504, z 2003 r. z późn. zm.), od decyzji Prezesa URE służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów. Postępowanie w sprawie odwołania toczy się według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu w sprawach gospodarczych. Analogiczne normy kompetencyjne i proceduralne zawarte zostały w art. 206 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz. 1800, z poźn. zm.), art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz.U. Nr 130, poz. 1188, z poźn. zm.) i art. 14 ust. 5 i 7 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. Nr 86, poz. 789, z poźn. zm.). W efekcie ustawy te wprowadzają swoisty system kontroli – od decyzji wydanych w postępowaniu administracyjnym nie służy odwołanie instancyjne i skarga do sądu administracyjnego, ale szczególny środek prawny w postaci odwołania do sądu powszechnego (sądu ochrony konkurencji i konsumentów). Sądowa kontrola tych decyzji nie ma charakteru kasacyjnego, a reformatoryjny i dokonywana jest w trybie procedury cywilnej.

Wyłączenie kognicji sądów administracyjnych w odniesieniu do wskazanych powyżej kategorii spraw uzasadniane jest obecnie pewną ich specyfiką, swoistością zawartej w nich materii, zbliżającej te rodzaje spraw do klasycznych spraw antymonopolowych, regulowanych w sposób generalny w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., nr 224, poz. 2080). Stąd, podobnie jak „klasyczne” sprawy z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów, sprawy dotyczące rynku energetycznego, telekomunikacyjnego i poczty oraz transportu kolejowego poddane zostały kognicji sądu wyspecjalizowanego w ramach sądownictwa powszechnego – sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
Wydaje się, że wskazane powyżej generalne wyłączenie właściwości sądów administracyjnych w tego rodzaju sprawach, nie jest do końca uzasadnione. Niecała bowiem materia objęta tymi sprawami wykazuje na tyle istotne cechy szczególne, aby uzasadnione było w każdym przypadku poddanie wydawanych w nich decyzji administracyjnych reformatoryjnej kontroli sądu powszechnego. W odniesieniu do niektórych kategorii spraw regulacyjnych znacznie bardziej operatywna i skuteczna wydaje się być klasyczna kontrola sądowoadministracyjna, ograniczona zasadniczo do kontroli legalności uprzednio wydanych decyzji i oparta na modelu kasacyjnym. Z tych względów w stosunku do wskazanych poniżej rodzajów spraw, projekt ustawy proponuje wyłączenie kognicji sądów powszechnych i powierzenie kontroli wydawanych w tych sprawach decyzji sądom administracyjnym. Wraz z wprowadzeniem tego rozwiązania, całe postępowanie odwoławcze toczyć się będzie na gruncie przepisów procedury administracyjnej. W efekcie od decyzji wydanej przez prezesa danego urzędu regulacyjnego, przysługiwać będzie szczególny środek odwoławczy w postaci żądania ponownego rozpatrzenia sprawy (art. 127 § 3 k.p.a.), zaś od decyzji wydanej w tym trybie przysługiwać będzie skarga do sądu administracyjnego (art. 16 § 2 k.p.a., art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. nr 153, poz. 1270, z późn. zm.).

Proponowane w projekcie rozwiązanie zapewnia ujednolicenie modelu postępowania w sprawach regulacyjnych (w obydwu fazach postępowania zastosowanie znajdzie procedura administracyjna). Ponadto rozwiązanie to pozwoli na zapewnienie większej sprawności postępowań odwoławczych w tej kategorii spraw. Stosowana bowiem przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów procedura cywilna, z natury nastawiona na rozpoznawanie sporów ze stosunków prywatnoprawnych, w których spór toczą równorzędne podmioty, zaś przedmiotem ochrony jest określony interes prywatny, uwzględniając nawet jej odrębności wynikające z rozwiązań szczególnych zawartych w dziale IVa tytułu VII księgi pierwszej części pierwszej, nie wydaje się w sposób należyty uwzględniać celów i założeń postępowań regulacyjnych. W efekcie wskazuje się na małą efektywność i długotrwałość postępowań prowadzonych przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów.

Zmiany dokonane w poszczególnych kategoriach spraw regulacyjnych

Poza zakresem proponowanej nowelizacji, zmierzającej do rozciągnięcia kontroli sądów administracyjnych na niektóre rodzaje decyzji wydawanych w postępowaniach regulacyjnych i antymonopolowych, pozostawione zostały sprawy regulowane w ustawie z dnia z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów oraz w ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne.

Odnośnie pierwszej kategorii, to odrębność przynależnych do nich spraw, związana z samym przedmiotem ich regulacji, znajduje swoje odzwierciedlenie w procedurze obowiązującej w postępowaniu przez Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Postępowanie to stanowi szczególne postępowanie administracyjnego, wykazujące istotne różnice w porównaniu z ogólnym postępowaniem administracyjnym, w szczególności zastosowanie w nim znajdują również, zwłaszcza w zakresie postępowania dowodowego, przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (art. 81 ustawy). Sprawy te, dotyczące zarówno praktyk monopolistycznych, koncentracji przedsiębiorstw, jak i ochrony zbiorowych interesów konsumentów, w tym umownych klauzul abuzywnych, tradycyjnie przynależą do kognicji wyspecjalizowanego organu sądowego – początkowo sądu antymonopolowego, a od 2002 r. sądu ochrony konkurencji i konsumentów. Istniejące odrębności w tego rodzaju sprawach, w szczególności mocno występujące elementy z pogranicza problematyki publiczno i prywatnoprawnej, uzasadniają pozostawienie procedury dotyczącej tych spraw w niezmienionej postaci.

Druga kategoria spraw, które pozostawione zostały bez żadnych zmian w obrębie właściwości sądu ochrony konkurencji i konsumentów, to sprawy z zakresu telekomunikacji. Przy czym podkreślić należy, że już obecnie część decyzji wydawanych przez prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na podstawie Prawa telekomunikacyjnego podlega kontroli sądów administracyjnych (np. decyzje w zakresie gospodarowania numeracją, gospodarowania zasobami widma częstotliwości fal radiowych oraz zasobami orbitalnymi, a także zatwierdzanie cenników, czy ofert ramowych). Pozostałe sprawy w znacznej części zbliżają się swoim charakterem do klasycznych spraw antymonopolowych. Ponadto, jak zostało to podniesione w toku prac nad projektem ustawy przez Prezesa UKE, przyjęty model kognicji sądu ochrony konkurencji i konsumentów jest wynikiem implementacji prawa wspólnotowego. W szczególności Dyrektywa WE 2002/21 z 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej nakłada na państwa członkowskie, obowiązek stworzenia mechanizmów kontroli sprawowanej przez wyspecjalizowany organ zapewniający merytoryczną kontrolę decyzji wydanych przez organ regulacyjny.

Sprawy z zakresu regulacji poczty

Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz.U. Nr 130, poz. 1188, z 2003 poźn. zm.), w ograniczonym zakresie poddaje kognicji Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów odwołania i zażalenia od decyzji i postanowień Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Zgodnie z art. 66 ust 2 ustawy, odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie przysługuje wyłącznie od decyzji Prezesa UKE w przedmiocie nałożenia kar pieniężnych za naruszenie obowiązków wskazanych w ustawie. Przykładowo dotyczy to świadczenia usług pocztowych bez wymaganego zezwolenia, emitowania znaków opłaty pocztowej niezgłoszonych do wykazu lub znaków niezgodnych z wymaganiami ustawy, emitowania kart pocztowych lub kopert z nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej niezgodnie z wymaganiami ustawy, czy niewypełnienia wymaganych przez ustawę obowiązków lub zadań na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zgodnie z art. 4 projektu, w odniesieniu do wszystkich kategorii tych decyzji wyłączone zostaje odwołanie do sądu powszechnego – cała procedura związana z ich wydawaniem i kontrolą uzyskuje charakter administracyjnoprawny. Konsekwencją tej zmiany, są niezbędne korekty w przepisach rozdziału 5 w dziale IVa tytułu VII księgi pierwszej części pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego (art. 1 pkt 3-6 projektu).

Sprawy z zakresu regulacji energetyki

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. Nr 153, poz. 1504, z 2003 r. z późn. zm.) w art. 30 poddaje kognicji Sądu Okręgowego w Warszawie wszystkie kategorie spraw, w których Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydaje decyzje. Wśród spraw, w których odwołania rozpoznawane są przez sąd powszechny znajdują się zarówno sprawy o charakterze typowo administracyjnym (np. sprawy związane z udzieleniem koncesji, zatwierdzaniem taryf, nakładaniem kar administracyjnych), jak i sprawy sporne w zakresie umów przesyłowych i dystrybucyjnych (art. 8 ustawy). O ile w odniesieniu do tej drugiej kategorii spraw uzasadnione wydaje się być utrzymanie kontroli orzeczniczej sądu powszechnego, o tyle pierwsza kategoria winna być rozpoznawana w toku całego postępowania zgodnie z zasadami procedury administracyjnej. Stąd w art. 2 projektu przewidziano pozostawienie konstrukcji odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów jedynie w przypadku decyzji wydanych na podstawie art. 8 ustawy Prawo energetyczne oraz wydawanych w tych sprawach decyzji odnośnie kar pieniężnych. Ponadto wyłączono właściwość sądu powszechnego w odniesieniu do zażaleń na postanowienia Prezesa URE wydawane w toku postępowania administracyjnego (uchylenie ust. 4 w art. 30 Prawa energetycznego oraz pkt 2 w art. 47946 k.p.c.). Chodzi tu bowiem wyłącznie o postanowienia wpadkowe, ściśle związane z tokiem postępowania administracyjnego (przykładowo zażalenie na postanowienie o odmowie umożliwienia stronie przeglądania akt – art. 74 § 2 k.p.a., czy postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania administracyjnego – 101 § 3 k.p.a.).

Sprawy z zakresu regulacji transportu kolejowego

Zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji i konsumentów właściwy jest w sprawach odwołań od decyzji Prezesa UTK dotyczących zatwierdzenia wysokości opłat za korzystania z infrastruktury kolejowej oraz nakładania kar pieniężnych za stosowanie niezatwierdzonych opłat, niezapewnienie równego dostępu do infrastruktury kolejowej, niewypracowanie regulaminu udostępniania infrastruktury kolejowej, nieudzielenie informacji, które mają stanowić podstawę ceny funkcjonowania rynku transportu kolejowego i stanu bezpieczeństwa ruchu kolejowego.

Projekt zakłada przekazanie tych spraw w całości na drogę postępowania administracyjnego. Tym samym zniesiony zostaje szczególny środek zaskarżenia w postaci odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów (art. 3 projektu). W konsekwencji uchyleniu podlegają również przepisy regulujące postępowanie przed tym sądem (uchylenie przepisów rozdziału 6 w dziale IVa tytułu VII księgi pierwszej części pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego – art. 1 pkt 7 projektu).

(frag. uzasadnienia projektu)

Źródło: www.ms.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum

Szukaj w serwisie

Wzory pozwów, wniosków, umów i innych pism

Wiadomości i porady prawne

Konkordat między Rzeczpospolita Polską a Stolicą Apostolską

Rzeczpospolita Polska i Stolica Apostolska potwierdzają, że Państwo i Kościół katolicki są — każde w swej dziedzinie — niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i we współdziałaniu dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego.

Czytaj dalej


Więcej

Porada prawna - Prenumerata RSS

Zaprenumeruj aktualności i porady

Archiwum wiadomości