Wiadomości

Opłata za pozew w postępowaniu nakzowym

Opublikowany: mar 11, 08:22

“Czy od pozwu w postępowaniu nakazowym w sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się opłatę stałą w wysokości określonej w art. 28 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) czy czwartą część tej opłaty stosownie do art. 19 ust. 2 tej ustawy ?”

Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia w trybie art. 390 § 1 k.p.c. zagadnienie prawne wyłoniło się na tle następującego stanu faktycznego:

Strona powodowa wniosła o zasądzenie w postępowaniu nakazowym od pozwanych solidarnie kwoty 2.562,01 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Wraz z wniesieniem pozwu powódka uiściła opłatę w wysokości 100,00 zł. Przewodniczący skierował sprawę do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym, ustalając opłatę w wysokości 30,00 zł.
Sąd Rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym zgodnie z żądaniem pozwu, zasądzając od pozwanych koszty procesu w kwocie 645,00 zł na które, poza wynagrodzeniem adwokata i opłatą od pełnomocnictwa, złożyła się opłata w wysokości 30,00 zł, ustalona na podstawie art. 19 ust. 2 w zw. z art. 28 i art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm. – powołanej dalej jako u.k.s.c.). Jak uznał Sąd pierwszej instancji, powód uiścił wprawdzie całą opłatę określoną w art. 28 u.k.s.c., ale nadpłata zostanie mu zwrócona po uprawomocnieniu się nakazu.

W zażaleniu na zawarte w nakazie zapłaty postanowienie o kosztach powód wniósł o jego zmianę poprzez zasądzenie od pozwanych tytułem kosztów procesu kwoty 715,00 zł w miejsce kwoty 645,00 zł wskazując, że w ich skład wchodzi opłata od pozwu w wysokości 100,00 zł.

Przy rozpatrywaniu zażalenia Sąd Okręgowy w T powziął poważne wątpliwości, którym dał wyraz w przedstawionym zagadnieniu prawnym, przytoczonym w sentencji uchwały.

Rozstrzygając to zagadnienie Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Istotą niniejszej sprawy jest odpowiedź na pytanie, według jakich reguł winna być określana wysokość należnej opłaty od pozwu w sprawie podlegającej rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, w której powód wnosi o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Jak to wynika z treści art. 19 ust. 2 u.k.s.c., od pozwu w postępowaniu nakazowym pobiera się czwartą część należnej opłaty. Przewidziana w tym przepisie ułamkowa opłata odnoszona jest do wysokości całej opłaty, przy czym może to być opłata stała, jako pochodna całej opłaty stałej, lub stosunkowa, jako pochodna całej opłaty stosunkowej. Z kolei, zgodnie z art. 28 u.k.s.c., w sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, której wysokość ustalona została według czterech progów w zależności od wartości przedmiotu sporu. W sytuacji w której dana sprawa mieści się w hipotezach art. 485 i 5051 k.p.c., przepisy obu trybów mogą być stosowane w tej sprawie. Na gruncie takich stanów faktycznych aktualizuje się problem przedstawiony w niniejszym pytaniu prawnym. Pomimo, że rozstrzygnięcie pytania prawnego w tej sprawie winno dotyczyć aktualnego stanu prawnego, konieczne jest rozważenie przedstawionych wątpliwości również na gruncie dotychczas obowiązujących unormowań.

Zgodnie z treścią art. 19 ust. 2 u.k.s.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 21, poz. 123 ), od pozwu w postępowaniu nakazowym lub upominawczym podlegała pobraniu czwarta część opłaty, z wyłączeniem spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym. Z kolei, zgodnie z art. 19 ust. 4, trzy czwarte części opłaty pobierane było od: pozwanego, w razie wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym; powoda w razie prawidłowego wniesienia przez pozwanego sprzeciwu przeciwko nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu upominawczym. Przepis art. 19 ust. 2 zagadnienie kolizji norm regulujących wysokość opłat od pozwu w sprawie podlegającej rozpoznaniu zarówno w postępowaniu nakazowym, jak i uproszczonym rozstrzygał zatem w sposób jednoznaczny na korzyść postępowania uproszczonego. Wynikało to z użycia sformułowania: „z wyłączeniem”. W sytuacji w której sprawa podlegała rozpoznaniu jednocześnie według przepisów o postępowaniu nakazowym i uproszczonym, wysokość należnej opłaty od pozwu określał art. 28 u.k.s.c. Na gruncie art. 19 ust. 2 u.k.s.c. w dotychczasowym brzmieniu w orzecznictwie przyjęto, że w sprawie podlegającej rozpoznaniu zarówno w postępowaniu upominawczym, jak i w uproszczonym, pobiera się opłatę stałą, określoną w art. 28 uk.s.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., III CZP 138 / 06, Biul. SN 2007, nr 5, s. 12 ). Z uzasadnienia powyższej uchwały jednoznacznie wynika, że zasadniczym argumentem, przemawiającym za wskazaniem art. 28 u.k.s.c., jako przepisu regulującego wysokość opłaty od pozwu w sprawie, w której doszło do „nałożenia się” przepisów o postępowaniu upominawczym i uproszczonym, było wyłączenie, zawarte w końcowej części tego przepisu.

Omawiane unormowanie zostało zmienione powołaną wyżej ustawą z dnia 14 grudnia 2006 r. Zgodnie z jego obecnym brzmieniem, czwartą część opłaty pobiera się od pozwu w postępowaniu nakazowym. Zarazem – co należy podkreślić – ustawodawca zrezygnował z unormowania zawartego w końcowej części ust. 2 art. 19, zawierającego wyłączenie spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym. Dodać należy, że w art. 19 ust. 4 pozostawione zostało wymaganie uiszczenia przez pozwanego trzech czwartych części opłaty w razie wniesienia zarzutów, usunięto regulację nakładająca na powoda analogiczny obowiązek w razie prawidłowego wniesienia przez pozwanego sprzeciwu przeciwko nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu upominawczym. Nowelizacja art. 19 ust. 2 – w ocenie Sądu Najwyższego wskazuje – że od reguły zawartej w części wstępnej tego przepisu nie podlegają już wyłączeniu sprawy rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym.

Po pierwsze, za powyższą wykładnią przemawia argumentacja czerpana z treści omawianego przepisu w brzmieniu przed i po nowelizacji a przede wszystkim z rezygnacji z wyłączenia spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym. Jeśli bowiem w dotychczasowym brzmieniu omawianego przepisu ustawa nakazywała pobranie od pozwu w postępowaniu nakazowym czwartej części opłaty z wyłączeniem spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym, obecna zaś redakcja wyłączenia takiego nie zawiera, oznacza to, że obecnie reguła wyrażona przez art. 19 ust. 2 u.k.s.c. stosuje się do wszystkich spraw, w których ustawa przewiduje możliwość wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, a więc również do spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym. Odmienna wykładnia, sugerowana w uzasadnieniu Sądu Okręgowego, a prowadząca do uznania, że zastosowanie do omawianej grupy spraw nadal, pomimo nowelizacji, znajduje art. 28 u.k.s.c., pomijałaby w istocie treść zmiany omawianego przepisu.
Po drugie, wykładnia art. 19 ust. 2 u.k.s.c. nie może abstrahować od treści art. 19 ust. 4 tej ustawy, ustalającego wysokość opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Przy przyjęciu, że należna od pozwu opłata ustalona byłaby na podstawie art. 28 u.k.s.c., suma opłat od pozwu i zarzutów przekraczałaby o trzy czwarte wysokość opłaty wynikającej z art. 28 u.k.s.c. To z kolei oznaczałoby, że opłaty sądowe w sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, w której ustawa przewidziała możliwość wydania nakazu zapłaty byłyby znacznie wyższe niż w sprawie, w której brak było możliwości wydania nakazu zapłaty. Ustawodawca dopuścił wprawdzie możliwość uiszczenia opłaty w wymiarze większym od całej opłaty należnej w sprawie. Zgodnie z art. 19 ust. 1 u.k.s.c. pobiera się bowiem połowę opłaty od sprzeciwu od wyroku zaocznego. Jak jednak przyjmuje się w doktrynie, regulację tę należy traktować jako wyjątkową.
Po trzecie wreszcie, za wyżej zaprezentowaną tezą przemawiają wnioski, sformułowane na gruncie dyrektyw wykładni funkcjonalnej. Jak podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie, opłaty w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym, mają charakter preferencyjny. Zamierzeniem ustawodawcy było wprowadzenie stosunkowo niskich opłat dla odformalizowania i przyspieszenia postępowania sadowego – (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2006 r., III CZP 91/06, OSNCP 2007, nr 9, poz. 127; uzasadnienie wyżej przywołanej uchwały z dnia 26 kwietnia 2007 r.). Brak dostatecznych racji dla zwiększenia wysokości opłat w kategorii tych spraw, w której ustawa przewiduje wydanie nakazu zapłaty.
Nie można zgodzić się z poglądem, w myśl którego kolizję przepisów regulujących postępowania nakazowe i uproszczone dla potrzeb ustalenia opłaty sądowej należy rozstrzygać zgodnie z zasadą, że przepisy bardziej szczegółowe wyprzedzają przepisy o charakterze ogólniejszym. Pogląd powyższy, prezentowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego – (zob. uzasadnienie uchwały z dnia 27 listopada 2001 r., III CZP 61/01, OSNCP 2002. nr 5, poz. 62) aktualny jest w odniesieniu do relacji pomiędzy postępowaniem uproszczonym i gospodarczym z uwagi na brak odpowiedniej normy kolizyjnej, takiej jak ta, którą zawierał art. 19 ust. 2 w dotychczasowym brzmieniu. Brak zatem podstaw do przyjęcia tego rozumowania w odniesieniu do relacji pomiędzy postępowaniem uproszczonym i nakazowym.

Uchwała z dnia 7 grudnia 2007 r. (sygn. akt III CZP 118/07).

Źródło: www.sn.pl

Skomentuj ten artykuł na forum

Szukaj w serwisie

Wzory pozwów, wniosków, umów i innych pism

Wiadomości i porady prawne

Konkordat między Rzeczpospolita Polską a Stolicą Apostolską

Rzeczpospolita Polska i Stolica Apostolska potwierdzają, że Państwo i Kościół katolicki są — każde w swej dziedzinie — niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i we współdziałaniu dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego.

Czytaj dalej


Więcej

Porada prawna - Prenumerata RSS

Zaprenumeruj aktualności i porady

Archiwum wiadomości