Wiadomości

Kłopoty z patronem dla aplikantów - wyjaśnienie Ministerstwa Sprawiedliwości

Opublikowany: paź 14, 08:40

W związku z artykułem pt. „W tym roku nie każdy aplikant znajdzie patrona”, opublikowanego w „Dzienniku Gazecie Prawnej” z dnia 8 października 2009 r. informujemy, że we wspomnianej publikacji znalazły się informacje nierzetelne, mogące wprowadzić czytelnika w błąd. Ponadto, autorki artykułu wybiórczo potraktowały informacje, przekazane im przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Dlatego też informujemy:
Obowiązujące przepisy ustaw – Prawo o adwokaturze, o radcach prawnych oraz Prawo o notariacie w sposób jednoznaczny i niebudzący jakichkolwiek wątpliwości regulują sprawę wpisu na listy aplikantów adwokackich, radcowskich i notarialnych. Przepisy te w żadnym razie nie wymagają od aplikanta „znalezienia” patrona, jak sugerują autorki artykułu.

Art. 75 ust. 2-4 ustawy – Prawo o adwokaturze, art. 33 ust. 2-4 ustawy o radcach prawnych oraz art. 71 § 2 – 4 ustawy – Prawo o notariacie (analogicznie brzmiące) stanowią, że:

Aplikantem adwokackim/radcowskim/notarialnym może być osoba, która spełnia warunki określone w art. 65 pkt 1-3 ustawy – Prawo o adwokaturze/24 ust. 1 pkt 1 i 3-5 ustawy o radcach prawnych/art. 11 pkt 1-3 ustawy – Prawo o notariacie i uzyskała pozytywną ocenę z egzaminu wstępnego.
Wpis na listę aplikantów następuje na podstawie uchwały okręgowej rady właściwej ze względu na miejsce złożenia zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu wstępnego. Uzyskanie przez kandydata pozytywnego wyniku z egzaminu wstępnego uprawnia go do złożenia wniosku o wpis na listę aplikantów adwokackich/radcowskich/notarialnych w ciągu 2 lat od dnia doręczenia uchwały o wyniku egzaminu wstępnego.

Przywołane wyżej: art. 65 pkt 1-3 ustawy – Prawo o adwokaturze, art. 24 ust. 1 pkt 1 i 3-5 ustawy o radcach prawnych oraz art. 11 pkt 1- 3 ustawy – Prawo o notariacie, do których odwołują się ww przepisy wymagają, by kandydat na aplikanta: – ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej, – korzystał w pełni z praw publicznych, – posiadał pełną zdolność do czynności prawnych, – posiadał nieskazitelny charakter i swym dotychczasowym zachowaniem dawał rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu.

Dodatkowo, od kandydata na aplikanta notarialnego, wymagane jest posiadanie obywatelstwa polskiego.

W każdej z tych ustaw, zawarty jest przepis, który niezwykle dobitnie i jednoznacznie przesądza o bezwarunkowym uprawnieniu osoby, spełniającej ww przesłanki, do uzyskania wpisu, stanowiąc: „Nie można odmówić wpisu osobie spełniającej warunki, o których mowa w ust. 2 i 3.”

Żaden przepis ww ustaw nie zawiera wśród przesłanek wpisu na listy aplikantów obowiązku „znalezienia” przez kandydata na aplikanta patrona – ten obowiązek spoczywa bowiem na organach samorządu.

Samorządy zawodowe nie mogą zatem uzależniać wpisu na listy aplikantów od znalezienia przez kandydatów patrona, gdyż obowiązujące przepisy prawa zapewniają wyznaczenie każdemu aplikantowi patrona.

Na marginesie należy zauważyć, że uchwała samorządu adwokackiego „Regulamin aplikacji adwokackiej” przewiduje możliwość wskazania przez aplikanta patrona, pod którego kierunkiem chciałby odbywać aplikację, jednak w żadnym razie nie jest to obowiązek, a jedynie możliwość (vide: § 9 ust. 3 Regulaminu). Analogicznego przepisu nie zawiera natomiast Regulamin aplikacji radcowskiej, ani też przepisy dotyczące aplikacji notarialnej.

Dodatkowo trzeba mieć na względzie, że uchwały samorządów nie stanowią prawa powszechnie obowiązującego, a regulacje w nich zawarte dotyczą wyłącznie członków danego samorządu. Tymczasem przed uzyskaniem wpisu na listy aplikantów, kandydaci nie są członkami samorządu i taka wykładnia nie pozostawia żadnych wątpliwości także w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lutego 2004r. (P21/02). W wyroku tym Trybunał stwierdził, że w sytuacji, gdy osoby ubiegające się o przyjęcie na aplikację adwokacką lub radcowską nie są jeszcze członkami odpowiednich korporacji zawodowych, podstawę prawną decyzji w ich sprawach mogą stanowić jedynie akty powszechne obowiązujące, wymienione enumeratywnie w art. 87 Konstytucji, a nie akty o charakterze wewnętrznym, jakimi są uchwały korporacji zawodowych.

Powszechnie obowiązujące przepisy prawa, dotyczące aplikacji i problemu patronów są jednoznaczne:

- art. 76 ust. 4 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze: „Aplikant adwokacki odbywa aplikację adwokacką pod kierunkiem patrona wyznaczonego przez dziekana okręgowej rady adwokackiej.”

- art. 38 ust. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych: „Aplikant radcowski odbywa aplikację radcowską pod kierunkiem patrona wyznaczonego przez radę okręgowej izby radców prawnych.”

- § 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie organizacji aplikacji notarialnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 258, poz. 2169 ze zm.): „§ 1. 1. Aplikant odbywa aplikacje u notariusza, z którym zawarł umowę o pracę, a w przypadku zatrudnienia przez radę izby notarialnej u notariusza wyznaczonego przez tę radę. 2. W przypadkach niewymienionych w ust. 1 aplikant odbywa aplikację u notariusza wyznaczonego przez radę izby notarialnej, która dokonała wpisu na listę aplikantów notarialnych.”

Treść powyższych przepisów jednoznacznie przesądza, że właściwe organy samorządowe zobowiązane są do wyznaczenia patrona dla aplikanta.

Chybione są też wyrażane przez przedstawicieli samorządów prawniczych poglądy, że duża liczba osób, które zdały egzaminy wstępne, uniemożliwia – w konsekwencji – wyznaczenie dla wszystkich z nich patronów.

W 2009r. egzamin wstępny na aplikację adwokacką z wynikiem pozytywnym zdało ok. 3000 osób, na aplikację radcowską – ok. 6500 osób, zaś na aplikację notarialną – ok. 1000 osób.
Aktualnie, łącznie na 3 latach aplikacji adwokackiej jest ok. 2400 aplikantów, z czego ok. 700 osób wiosną 2010 r. przystąpi do egzaminu adwokackiego.

Na aplikacji radcowskiej (na 3 latach) jest ok. 5000 aplikantów, z czego ok. 1100 osób wiosną 2010 r. przystąpi do egzaminu radcowskiego.

Aplikację notarialną na 2 latach odbywa aktualnie ok. 620 aplikantów, spośród których ok. 320 w 2010 r. przystąpi do egzaminu notarialnego.

W Polsce, na listy adwokatów wpisanych jest ok. 9300 osób, spośród których zawód wykonuje czynnie ok. 7300 osób.
Na listy radców prawnych wpisanych jest ok. 26000 osób, z czego czynnie wykonuje zawód ok. 19300 osób.
Notariuszy jest w Polsce ok. 1980.

Zestawienie powyższych danych jednoznacznie wskazuje, że samorządy zawodowe są w stanie zapewnić patronat dla wszystkich aplikantów, tym bardziej, że adwokat i radca prawny może jednocześnie sprawować patronat nad więcej niż jednym aplikantem. W szczególności, Regulamin aplikacji adwokackiej w § 9 ust. 5 stanowi, że adwokat może być patronem nie więcej niż dwóch aplikantów, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach – na jego wniosek i za zgodą okręgowej rady adwokackiej – większej liczby. Natomiast Regulamin aplikacji radcowskiej w § 16 ust. 6 stanowi, że radca prawny może być jednocześnie patronem nie więcej niż czterech aplikantów.

Na marginesie należy zauważyć, że wypowiedzi przedstawicieli samorządów o trudnościach w sprawowaniu patronatu budzą zdziwienie, zważywszy na podjętą w dniu 14 września 2009 r. uchwałę Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie likwidacji egzaminu wstępnego na aplikację, wyrażającą wolę i gotowość przeszkolenia wszystkich osób zainteresowanych. Niezrozumiałe jest również stanowisko przedstawicieli adwokatury, która po naborze na aplikację w 2008 r. (kiedy egzamin zdało jedynie około 400 osób), niezwykle krytycznie oceniła ten wynik, wskazując na potrzebę szerokiego dostępu do aplikacji, wyrażając potrzebę i chęć szkolenia znacznie większej liczby aplikantów.

Reasumując, wszystkie osoby, które uzyskały pozytywny wynik z egzaminów wstępnych na aplikacje i są zainteresowane rozpoczęciem odbywania aplikacji od dnia 1 stycznia 2010r., winny niezwłocznie złożyć we właściwych (ze względu na miejsce złożenia egzaminu) radach wnioski o dokonanie ich wpisu na listy aplikantów, gdyż procedura związana z dokonaniem wpisu trwa ok. 90 dni.
Zgodnie bowiem z art. 75 ust. 3 ustawy – Prawo o adwokaturze i art. 33 ust. 3 ustawy o radcach prawnych, wpis na listę aplikantów następuje na podstawie uchwał podejmowanych przez okręgowe rady w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku przez kandydata.
Uchwały takie są następnie – w terminie 30 dni od ich podjęcia – przesyłane do Ministra Sprawiedliwości, który w kolejnym 30 – dniowym terminie od dnia doręczenia uchwały jest uprawniony do złożenia sprzeciwu od wpisu. Wówczas dopiero wpis uznaje się dokonany.

Obowiązujące przepisy przewidują kontrolę sądową podejmowanych uchwał. W szczególności, od ostatecznej uchwały odmawiającej dokonania wpisu na listę aplikantów adwokackich, radcowskich i notarialnych, jak i niepodjęcia uchwały w terminie 30 dni od złożenia wniosku, służy zainteresowanemu skarga do sądu administracyjnego, zgodnie z art. 75 ust. 8 i 9 ustawy – Prawo o adwokaturze, art. 33 ust. 8 i 9 ustawy o radcach prawnych oraz art. 71 § 3 ustawy – Prawo o notariacie.

Do składanego wniosku o wpis na listę aplikantów adwokackich i radcowskich – zgodnie z art. 75 ust. 5 w zw. z art. 68 ust. 3 pkt 1 ustawy – Prawo o adwokaturze i art. 33 ust. 5 w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy o radcach prawnych (poza oświadczeniami o korzystaniu z pełni praw publicznych oraz posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych) należy dołączyć:
1. oryginał albo urzędowy odpis dyplomu – w sytuacji gdy do zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu wstępnego załączone było zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego.
2. informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego opatrzoną datą nie wcześniejszą niż miesiąc przed złożeniem wniosku.

Źródło: www.ms.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum

Szukaj w serwisie

Wzory pozwów, wniosków, umów i innych pism

Wiadomości i porady prawne

Konkordat między Rzeczpospolita Polską a Stolicą Apostolską

Rzeczpospolita Polska i Stolica Apostolska potwierdzają, że Państwo i Kościół katolicki są — każde w swej dziedzinie — niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i we współdziałaniu dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego.

Czytaj dalej


Więcej

Porada prawna - Prenumerata RSS

Zaprenumeruj aktualności i porady

Archiwum wiadomości