Wiadomości

Dostęp do informacji publicznej (ograniczenie prawa do informacji z uwagi na ważny interes państwa)

Opublikowany: sie 2, 05:52

18 kwietnia 2012 r. o godz. 8.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący dostępu do informacji publicznej (ograniczenie prawa do informacji z uwagi na ważny interes państwa), sygn. K 33/11.

Stan faktyczny i prawny:

Art. 5 ust. La ustawy z 16 września 2011 r. przewiduje ograniczenie prawa do informacji z uwagi na ważny interes gospodarczy państwa. Nie wymienia wprost dokumentów podlegających ochronie, wskazując zakresy tematyczne, w jakich prawo do informacji może być ograniczone. Ponadto regulacja ta zawiera określenie czasu, w jakim możliwe byłoby ograniczenie dostępu do informacji w sposób elastyczny, a nie sztywny.

Zdaniem wnioskodawcy kwestionowane regulacje naruszają art. 118 ust. 1 oraz art. 121 ust. 2 konstytucji, które dotyczą prawa inicjatywy ustawodawczej oraz uchwalania poprawek przez Senat. Poprawki Senatu muszą być związane z treścią ustawy przekazanej Senatowi przez Marszałka Sejmu. Analiza konstytucyjności zakwestionowanych przepisów powinna uwzględniać regulację zawartą w konstytucji przesądzającą o odrębności inicjatywy ustawodawczej oraz poprawki Senatu do ustawy uchwalonej przez Sejm.

W trakcie prac legislacyjnych Biuro Legislacyjne Sejmu wskazało wątpliwości konstytucyjne dotyczące zgodności z konstytucją poprawki Senatu ze względów proceduralnych, gdyż wykracza ona poza kompetencje Senatu, który, w tym przypadku, nie ogranicza się do porządkowania projektu ustawy, ale wprowadza nowy przepis.

Wykroczenie przez Senat poza dopuszczalny zakres poprawki, o którym mowa w art. 121 ust. 2 uznać należy zdaniem wnioskodawcy także za naruszenie art. 118 ust. 1 określającego prawo do wnoszenia projektów ustaw do Sejmu. Skutkuje ono obowiązkiem rozpatrzenia przez Sejm wniesionych projektów w szczególnej procedurze.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1 pkt 4 lit. a i lit. b ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz niektórych innych ustaw jest niezgodny z art. 121 ust. 2 w związku z art. 118 ust. 1 konstytucji przez to, że dodaje do ustawy o dostępie do informacji publicznej – odpowiednio – art. 5 ust. 1a i ust. 3 (tzw. poprawka Rockiego).

Trybunał nie oceniał zawartości merytorycznej tych przepisów, lecz – zgodnie z wnioskiem Prezydenta – kontrolował wyłącznie konstytucyjność trybu ich wprowadzenia do ustawy.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że Sejm uchwalił i przekazał do Senatu ustawę w całości poświęconą implementacji do polskiego prawa dyrektywy nakazującej umożliwienie ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego. W trakcie prac senackich do ustawy został dodany, kwestionowane przez Prezydenta, art. 1 pkt 4 lit. a i lit. b, którego celem było ograniczenie prawa dostępu do informacji ze względu na ochronę porządku, bezpieczeństwa publicznego oraz ważnego interesu gospodarczego państwa. Poprawki te zostały przyjęte przez Senat oraz – mimo negatywnej opinii właściwej komisji – nie zostały odrzucone przez Sejm. Prezydent, aby nie tamować procedury implementacyjnej, ustawę podpisał i skierował do Trybunału.

Ocena zasadności zarzutów Prezydenta była ułatwiona dzięki istnieniu utrwalonego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i wspierającego je stanowiska doktryny, które określają zakres dopuszczalnych poprawek senackich, wnoszonych do uchwalonej już przez Sejm ustawy. Ograniczenie ich materii służy realizacji zasadniczego celu postępowania legislacyjnego, jakim jest zapewnienie, by podstawowe treści, które znajdą się ostatecznie w ustawie, przebyły pełną drogę procedury sejmowej (trzy czytania). Senat jest związany merytoryczną treścią ustawy uchwalonej przez Sejm; może modyfikować rozwiązania w niej przyjęte, nadawać im nową treść, natomiast nie może – w trybie poprawki – dodawać do ustawy całkowicie nowych elementów unormowania, nieprzewidzianych w tekście ustawy. Temu celowi służy inicjatywa ustawodawcza, którą Senat oczywiście dysponuje. Poprawka Rockiego wprowadziła – nieregulowane w ustawie uchwalonej przez Sejm – ograniczenie dostępu do informacji publicznej i tym samym niewątpliwie wykroczyła poza materię ustawy przekazanej do rozpoznania Senatowi.

Trybunał zwrócił ponadto uwagę, że w badanej sprawie wystąpiły dalsze ograniczenia zakresu dopuszczalnych poprawek senackich, związane z charakterem ustawy (ustawa nowelizująca) oraz trybem, w jakim procedowano jej uchwalenie (tryb pilny). Oceniana poprawka stanowiła ingerencję w treść ustawy nowelizowanej, dokonaną z pominięciem celu nowelizacji, który uzasadniał rozpatrywanie projektu w trybie pilnym.

W konsekwencji, Trybunał Konstytucyjny uznał za uzasadniony zarzut Prezydenta, że sposób wprowadzenia przez Senat poprawek narusza art. 121 ust. 2 w związku z art. 118 ust. 1 konstytucji.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marek Zubik, sprawozdawcą była sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka.

Źródło: www.trybunal.gov.pl

Skomentuj ten artykuł na forum