Wiadomości

Czy raty alimentacyjne, które stały się wymagalne za życia uprawnionego i które zostały prawomocnie zasądzone, należą do spadku po uprawnionym?

Opublikowany: cze 18, 08:02

Tak. Kwestię ta rozstrzygnął SN uchwałą z dnia 15 lipca 1965 r., III CO 36/65, OSNCP 1966/3 poz. 37. Poniżej przedstawiamy najważniejsze fragmenty uzasadnienia orzeczenia.

„...Obowiązujący obecnie kodeks rodzinny i opiekuńczy stwierdza w art. 139 lakonicznie, że obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego. Stanowisko to, choć nie wyrażone w dotychczasowym kr, było przyjmowane powszechnie w judykaturze i literaturze prawniczej i pod tym względem nie ma żadnych wątpliwości prawnych.

Zarówno jednak kodeks rodzinny, jak i kodeks rodzinny i opiekuńczy pomijają milczeniem kwestię zbywalności i dziedziczności roszczeń i zobowiązań alimentacyjnych wymagalnych, tak jakby tego rodzaju uregulowanie było zbędne i wynikało w sposób niejako oczywisty z charakteru tych praw i obowiązków. Tymczasem nawet wybitni naukowcy i praktycy nie są zgodni ze sobą w tym względzie (por. np. Państwo i Prawo 1954/1 str. 82 – praca J. Gwiazdomorskiego w tym przedmiocie)...”

„...Jeśli twórcy kr i kro omawianej materii wyraźnie nie uregulowali, to można dobrze przypuszczać, że uznali to za zbędne wobec podkreślenia osobistego charakteru roszczeń i obowiązków alimentacyjnych, czyli że uznali niedziedziczność i niezbywalność obowiązków i praw alimentacyjnych w ogóle, a więc zarówno stwierdzonych już wyrokiem czy umową i wyrokiem czy umową i wymagalnych, jak i samych praw i obowiązków alimentacyjnych

Zagadnienie, czy roszczenie alimentacyjne wchodzi w skład spadku, było już rozważane przez Sąd Najwyższy, który w orzeczeniach z dnia 1 marca 1954 r. III CO 1/54 (OSN 1955/I poz. 10) i z dnia 24 września 1960 r. 1 CR 447/60 (OSN 1961/IV poz. 114) wyraził pogląd, że roszczenie i obowiązek alimentacyjny – ze względu na swój charakter czysto osobisty – nie wchodzi w skład spadku „poza należnościami, które stały się wymagalne przed śmiercią spadkodawcy”. Wprawdzie pogląd ten, który Sąd Najwyższy w obecnym składzie podziela, był wyrażony na tle przepisu art. 1 § 2 prawa spadkowego, jednakże biorąc pod uwagę, że spadkodawczyni zmarła w 1963 r., ten właśnie przepis decyduje o tym, co stanowi spadek po niej (art. II przepisów wprowadzających kc).

Odpowiednikiem tego przepisu jest art. 922 § 2 kc, nie wprowadzający żadnych zmian w tym przedmiocie, co – uwzględniwszy charakter i cel kodyfikacji prawa cywilnego – świadczy o tym, że ustawodawca Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej nie widział potrzeby takiej zmiany, która by musiała prowadzić do odmiennej wykładni przepisu określającego pojęcie spadku. Również art. 449 kc, będący odpowiednikiem art. 167 kz, przemawia za tym, że nie są „ściśle związane” z osobą spadkodawcy te roszczenia, które już stały się wymagalne i zostały zasądzone prawomocnym orzeczeniem…”

Skomentuj ten artykuł na forum